جستجوی پیشرفته
بازدید
21
آخرین بروزرسانی: 1404/03/21
خلاصه پرسش
معنای حرف جر «فی» چیست و چه کاربردهایی دارد؟
پرسش
حرف جر «عن» به چه معنا است و چه کاربردی دارد؟
پاسخ اجمالی

«حروف جاره» یا «حروف جر» حرف‌هایی هستند که تنها بر سر اسم درمی آیند، و اگر بر سر اسمى درآیند، آن‌‌را مجرور می‌کنند. حروف جر بنابر نظر مشهور، هفده حرف‌اند که یکی از آنها، حرف جر «فی» است.

ادیبان عرب، معانی فراوانی برای این حرف جر اعلام کرده‌اند. به عنوان نمونه، بر اساس نظر صاحب مغنى اللبیب، حرف جر «فی» ده معنا دارد که البته ممکن است برخی از آنها تا حدودی مشابه هم باشند:

  1. ظرفیّت که در زبان فارسی مترادف با واژه «در» است، مانند: «غُلِبَتِ الرُّومُ، فی‏ أَدْنَى الْأَرْضِ»؛[1] رومیان در نزدیک‌‏ترین سرزمین شکست خوردند.
  2. مصاحبت و همراهی، مانند: «قالَ ادْخُلُوا فی‏ أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ ...»؛[2] همراه گروه‌هایی از جن و انس که پیش از شما بودند، داخل آتش شوید.
  3. تعلیل، مانند: «قالَتْ فَذلِکُنَّ الَّذی لُمْتُنَّنی‏ فیهِ و ...»؛[3] این همان فردی است که به دلیل عشق او مرا سرزنش کردید.
  4. استعلاء که ناظر به مکان و یا مقام بلند است، مانند: «وَ لَأُصَلِّبَنَّکُمْ فی‏ جُذُوعِ النَّخْلِ»؛[4] و شما را در بالاتنه درخت خرما می‌آویزم.
  5. به معنای «باء»، مانند: «و یرکب یوم الرّوع منا فوارس/ یصیرون فى طعن الاباهر و الکلى» که به معنای «یصیرون بطعن ...» است.‌
  6. به معنای «الى»، مانند: «فَرَدُّوا أَیْدِیَهُمْ فی‏ أَفْواهِهِم»؛[5] و آنها از حیرت و شگفت دست‌های خود را به‌ سوی دهانشان بردند.
  7. به معنای «من»، مانند: «الا عم صباحا ایّها الطّلل البالى/ و هل یعمن من کان فى العصر الخالى»‌
  8. مقایسه: و آن حرفى است که بین فاضل و مفضول(برتر و پست‌تر) قرار می‌گیرد، مانند:

«فَما مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا فِی الْآخِرَةِ إِلاَّ قَلیلٌ»؛[6] متاع زندگى دنیا در برابر آخرت بسیار ناچیز است.

  1. تعویض، مانند: «ضربت فی من رغبت»؛ (فردی که مورد علاقه‌ام بود را زدم)! که اصل آن «ضربت من رغبت فیه» بود و «فی» موجود در جمله، به جای «فی» محذوف آمده است.
  2. زائده، مانند: «وَ قالَ ارْکَبُوا فیها بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها»؛[7] به نام خدا سوار کشتی شوید که رفتن و ایستادنش به نام او است.[8] که اگر به جای «ارکبوا فیها» گفته می‌شد: «ارکبوها»، همان معنا را می‌داد، ولی به دلیل زیبایی جمله، حرف «فی» افزوده شد.

[1]. روم، 2-3.

[2]. اعراف، 38.

[3]. یوسف، 32.

[4]. طه، 71.

[5]. ابراهیم، 9.

[6]. توبه، 38.

[7]. هود، 41.

[8]. ر. ک: ذهنی تهرانی، سید محمد جواد، قواعد صرف و نحو و روش تجزیه و ترکیب، ج 1، ص 144- 145، قم، مؤلف، چاپ اول، 1371ش. 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود