جستجوی پیشرفته
بازدید
8057
آخرین بروزرسانی: 1397/12/13
خلاصه پرسش
بر اساس نظریه بیگ بنگ، زمین به تدریج از خورشید دور شده و حیات در آن نابود خواهد شد و شاید در زهره شرایط ایجاد حیات فراهم شود. آیا مواردی از این دست ناظر به تصادفی بودن جهان و نقض قانون علیت نیست؟ و آیا به دنبال علتگشتن، بافته ذهن انسانها نیست؟!
پرسش
با سلام؛ بیخدایان میگویند مواد اولیه در بیگ بنگ میتواند به طور تصادفی وجود داشته باشد، و اگر به آنها بگویی که از لحاظ عقلی برای هر معلولی، علتی است! پاسخ میدهند که برای هر چیزی به دنبال علت(علت غایی) بودن، زائیده ذهن انسان است. آنها دلایلی میآورند؛ از جمله اینکه باید حداقل در نظام طبیعت یک مورد علت و معلولی غیر از انسان باشد. و مثال میآورند، مانند اینکه شخصی گربه سیاهی میبیند و چند ساعت بعد دچار اتفاقی ناگوار میشود، او در ذهنش این دو را مرتبط میداند. گربه سیاه نشانه بدشانسی است. یا شخصی در اتاق شماره 13 ساکن میشود و زمین میخورد و پایش میشکند، او علت این زمین خوردن را ناشی از عدد سیزده میداند. انسان به سبب تجربهای که از دوران کودکی کسب میکند مغزش در همه وقایع رابطه علل و معلولی میجوید، در حالیکه در طبیعت چنین رابطهای نیست. و همانطور که میبینید هیچ حیوانی به دنبال رابطه علل و معلولی نیست. مثلا اگر توپی برای گربه قِل بدهید دنبال توپ میرود، نه منشأ توپ؛ چون مغزش مانند انسان نیست، در طبیعت وقایع رخ میدهند انسان به سبب تجربه دنبال رابطه علل و معلولی میگردد؛ مثلا آب تبخیر نمیشود برای اینکه ابر تشکیل شود و باران ببارد؛ زیرا آب هدف خاصی ندارد؛ ذهنی ندارد که به هدف بیاندیشد، به دلیل خاصیت شیمیاییاش تبخیر میشود، و اتفاقی چون در زمین است و زمین دارای جو است ابر تشکیل میشود و باران میبارد، اما مثلاً در مریخ زمان بسیار دوری آب موجود بود، اما به دلیل فاصله از خورشید که کاملاً اتفاقی است، جو ندارد و گرنه آنجا هم باران میبارید و چه بسا آنجا هم حیات به وجود میآمد، در نهایت اینکه علیت زاده ذهن انسان است. در طبیعت فقط خواص شیمیایی است و تطبیق یا عدم تطبیق آنها چیزی شبیه کارتبازی، شانسی است. گاهی تطبیق خوبی است و منجر به حیات میشود و گاهی تطبیقی نیست و حیاتی تشکیل نمیشود، علیت زاده ذهن ما است، نه یک قانون. در ادامه اینرا هم اضافه کنم که برای مثال، اگر در راستای همان تئوری بیگ بنگ، انبساط جهان ادامه یابد زمین از خورشید دورتر میشود و جو از بین میرود و حیات هم از بین میرود و احتمالا زهره در کمربند حیات(جایگاه فعلی زمین) قرار میگیرد، در نتیجه ما نابود میشویم و حیاتی دیگر در زهره به وجود میآید. میبینید که در این معادله، ما نه تنها اشرف مخلوقات نیستیم، بلکه جهان پشیزی برای ما ارزش قائل نیست، به سبب خاصیت خود رفتار میکند و هدف خاصی ندارد. به این استدلال چگونه باید پاسخ داد؟!
پاسخ اجمالی
قانون علیت از قوانین بدیهی است که ذهن انسان با توجه به واقعیت هستی بدان معترف است؛ و اینگونه نیست که منشأ پیدایش قانون علیت تنها بافتههای ذهن و برداشت از امور بدون واقعیت باشد؛[1] یک دلیل واضح برای اثبات قانون علیت، همین سخنان منکران خداوند است که آنها برای اثبات مدعای خود به دنبال دلیل و استدلالند! اگر قانون علیت فقط و فقط بافته ذهن انسان بوده و واقعیت نداشته باشد، هیچکس نباید برای اثبات مدعای خود استدلال بیاورد و دلیل بتراشد؛ چون قانونی به نام علیت وجود ندارد و در عالم واقع و حقیقت چیزی در چیزی اثر نمیکند؛ بنابراین نباید بین استدلال آوردن و دلیل نیاوردن تفاوتی وجود داشته باشد؛ زیرا ممکن است هر کسی از هر چیزی به هر چیزی معتقد شود، و در آن صورت اعتقاد و پیدایش یک عقیده یا رد و ابطال آن نیاز به علت و استدلال ندارد.
یکی از نتایج هولانگیز انکار قانون علیت از هم پاشیدن بنیان تمام دانشها است؛ زیرا بر اساس انکار قانون علیت پیشرفت علمی و صنعتی بشر و پیدایش تمدن نیاز به علت و تلاش علمی ندارد؛ زیرا ممکن است بدون اینکه تلاشی صورت گیرد، هر گونه پیشرفتی پدید آید؛ و اگر تا به حال پیشرفتی در تمدن بشریت حاصل شده اتفاقی بود، و گرنه تلاش علمی اندیشمندان هیچ تأثیری نداشت، اگر همه‌ی اندیشمندان به جای تلاش علمی مشغول تفریح و خوردن و خوابیدن بودند نیز ممکن بود چنین پیشرفتی برای بشر حاصل شود؟ فرق میان انسان و حیوان در این است که انسانها خوششانس هستند که بدون دلیل پیشرفت کردند و حیوانات موجودات بدبختی هستند که هیچ تمدن جدید و پیشرفت علمی و صنعتی نصیب آنها نشده است.
جای تأسف است که بشر با ابزار علم میخواهد ریشه علم و دانش را خشک کند و سخنی بر زبان براند و بدان افتخار کند که سوفسطائیان و شکاکان بیش از هزار سال قبل بدان اعتقاد داشتند و بیان میکردند.[2]
اما نظریه گسترش جهان و بیگ بنگ - که به نوعی در قرآن نیز مورد اشاره قرار گرفته است[3] - ربطی به مبدأ پیدایش جهان هستی و قانون علیت ندارد؛ بلکه در صورت صحت میتواند بیان کننده چگونگی خلقت و پیدایش جهان هستی از سوی خداوند باشد.[4]
 
 

[1]. برای اطلاع بیشتر: ر. ک: 25482.
[2]. برای اطلاع بیشتر: ر. ک: 89310.
[3]. ذاریات، 47.
[4]. برای اطلاع بیشتر:9931.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود