اصطلاحات و مدخل ها
-
افق مبین
1510 سرفصل‌های قرآنی
«افق مبین» اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار در سوره تکویر آمده است.كلمه «افق مبين» (افق روشن) به معناى ناحيه‌ی ظاهر و آشکار است. از آن‌جا که جبرئیل امین(ع) هنگام ابلاغ وحی معمولاً به صورت انسانى خو
-
اقاله
1685 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اقاله» به معنای درخواست فسخ معامله از جانب یکی از طرفین و پذیرش آن توسط طرف مقابل می‌باشد. در روایات توصیه شده که در حدّ امکان، درخواست طرف مقابل برای فسخ معامله را بپذیریم، گرچه او هیچ راه قانونی
-
اکراه ، اجبار
3968 سرفصل‌های قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1873 اصطلاحات فقهی - اصولی
این قاعده در گستره‌های فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای ساده‌اش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوت‌اند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
- الخیر فی ما وقع
2673 ضرب المثلهامعنا و مفهوم این ضرب المثل آن است که هر اتفاقی که برای انسان رخ داده و یا می‌دهد، خیر او در همان نهفته است و به عبارت دیگر «هرچه پیش آید،
- الضرورات تبیح المحظورات
1977 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «قاعده اضطرار».
- اللهوف علی قتلی الطفوف
2432 کتابهاکتاب «اللهوف علی قتلی الطفوف» یا (آه‌هاى سوزان بر کشتگان بیابان) اثری از سید بن طاووس معروف به «ابن طاووس»(664 ق) می‌باشد که از مقاتل معتبر و قابل استناد به شمار آمده و پیرامون شرح قیام امام حسین(ع
- الیا
2218 پیامبراناز برخی منابع روایی و تاریخی چنین برداشت می‌شود که «الیا» از پیامبران به حق بنی اسرائیل بود و «یسع» پیامبر که نامش در قرآن کریم ذکر شده، از شاگردان او بود. همچنین در گزارشی گفته شده است، الیای نبی
- ام سلمه
1971 شخصیتهاام سلمه، کنیه‌ی یکی از امهات المؤمنین و یکی از همسران گرامی پیامبر اسلام(ص) است
- ام کلثوم بنت علی
2219 شخصیت‌ها«ام‌كلثوم» دختر امام على بن أبی‌طالب(ع) و حضرت فاطمه(س) و نوه ام وهب
1696 شخصیت‌ها- امام ، امامت
8886 سرفصل‌های قرآنی"امام" در لغت به معنا قائد و پیشوا است و امامت به معنای پیشوایی و رهبری است. در قرآن کریم، اصطلاح «امام» برای پیشوایان دینی، کتاب آسمانی، دفتر اعمال، مسیر روشن و حتی برای سردمداران کفر مورد استفاده
- امام باقر(محمّد بن علی)
5425 چهارده معصومپنجمین امام شیعیان، محمّد بن علی بن الحسین(ع)، ملقب به باقر بوده و کنیه ایشان ابو جعفر می‌باشد. برخى تولد آن‌حضرت را در اول ماه رجب مصادف با روز جمعه می‌دانند و برخى ديگر، سوم صفر را روز میلاد حضرت
- امام جواد(محمد بن علی، محمد تقی)
3917 چهارده معصومامام جواد(ع) امام نهم شیعیان است. نام آن حضرت، محمد و كنيه ایشان؛ ابو جعفر ثانی و ابو علی است. لقب‌های ایشان عبارت است از: مختار، متوكّل، متّقى، زكىّ، تقى، مُنتَجَب، مرتضى، قانِع، جواد و عالِم.
- امام حسن مجتبی(حسن بن علی)
5764 چهارده معصومامام حسن مجتبی(ع) اولین نوه پیامبر اسلام(ص) و اولین فرزند مشترک امام علی بن ابی‌طالب(ع) و حضرت زهرا(س)
- امام حسین(حسین بن علی، سید الشهداء)
7806 چهارده معصومامام حسین(ع)، دومین نوه پیامبر اسلام(ص)، فرزند دوم امام علی بن ابی‌طالب(ع) و حضرت زهرا(س) و امام سوم
- امام رضا(علی بن موسی)
6632 چهارده معصومامام علی بن موسی الرضا(ع) هشتمین امام شیعیان از سلاله‌ی پاک رسول خدا(ص) و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام(ص) است. بنابر نظر مشهور مورّخان، آن‌حضرت در یازدهم ذی القعد
- امام سجاد(علی بن الحسین، زین العابدین)
7097 چهارده معصومامام علی بن الحسین(ع) معروف به سجاد و زین العابدین، چهارمین امام شیعیان است. آن‌حضرت در سال 38 قمری در شهر مدینه، و در زمانی به دنیا آمد كه جد بزرگوارش امام علی بن ابی‌ط
- امام صادق(جعفر بن محمد)
7843 چهارده معصومامام جعفر صادق(ع) ششمین امام شیعیان است که در سال 80 یا 83 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارشان امام محمد باقر(ع)، و مادر حضرتشان، ام فروه دختر قاسم
- امام عسکری(حسن بن علی، حسن عسکری)
5505 چهارده معصومامام حسن عسكرى(ع)، که به «ابو محمد» نیز شناخته می‌شود، یازدهمین امام شیعیان است که در روز جمعه هشتم ربيع الثانی 232 هجری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت اما
- امام علی(علی بن ابی طالب)
9451 چهارده معصومامام علی(ع) پسرعمو، وصی و جانشین پیامبر اسلام(ص) و اولین امام شیعیان است. بر اساس روایات مشهور از منابع معتبر، امام علی(ع) در روز جمعه، سيزدهم ماه رجب، سال سى‌ام عام
- امام کاظم(موسی بن جعفر)
4627 چهارده معصومامام موسای کاظم(ع)، هفتمین امام شیعیان و فرزند امام صادق(ع) است. مادر حضرتشان حمیدهٔ بربریه نام دارد. همچنین به او حمیدهٔ مصفّاه هم گفته شده است.
امام کاظم(
- امام مهدی(محمد بن حسن)
5766 چهارده معصومامام مهدی(عج) امام دوازدهم شیعیان، در سال 255 قمری در سامراء متولد شده و تا برقراری عدالت کامل در جهان زنده بوده اما در پس پرده غیبت می‌باشد. حضرتشان فرزند اما
- امام هادی(علی بن محمد، نقی)
3422 چهارده معصومامام هادی(ع) پيشواى دهم شيعيان، بنابر نظر مشهور در نیمۀ ذيحجه سال 212 هجری در شهر مدينه به‌دنيا آمد. پدر بزرگوارش پيشواى نهم، امام جواد(ع) و مادرش بانوى گرامى «سُمان
- امانت ، امین
5148 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزه‌ها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری می‌کند «امین» و «امانت‌دار» گفته می‌شود. در منابع امتثال
2227 اصطلاحات فقهی - اصولیمعنای لغوی «امتثال» پیروی است و در فقه و اصول به «موافقت عملى با شارع که با قصد قربت انجام شده» امتثال می‌گویند. در دانش اصول فقه، چهار نوع از «امتثال» مورد بررسی قرار گرفته است: «امتثال علمى تفصی
- امتحان ، ابتلاء ، بلا، دشواری‌ها
14511 سرفصل‌های قرآنیامتحان به معنای آزمایش افرادی توسط دیگران است.
يكى از سنت‌هاى خدا در مورد بشر اين است كه او را همواره مورد آزمايش قرار می‌دهد. اين حقيقت در آيات و روایات فراوانی مورد تأکید قرار گرفته است و
- امر ارشادی ، نهی ارشادی
3487 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی ارشادى به توصیه‌هایی از جانب شارع گفته مى‌شود که جنبه تشریع و قانون‌گذاری نداشته، بلکه تنها نوعی آگاهی دادن به مکلّف می‌باشد. به عنوان نمونه اگر توصیه‌ای وجود داشته باشد که «هنگام فلا
- امر مولوی ، نهی مولوی
2717 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی مولوی، به آن دسته از فرمانهای الاهی گفته می‌شود که به عنوان یک دستور شرعی صادرشده باشد و در آن «بعث حقیقی» وجود داشته باشد؛ مانند امر به نماز و روزه و نهی از نوشیدن شراب که عمل به آنه
- امّی، أمیین
2298 سرفصل‌های قرآنیواژه «امی» اصطلاح قرآنی است که به عنوان یک ویژگی برای پیامبر اسلام(ص) ذکر شده، و اصطلاح «امیین» نیز صفتی برای مردم جزیرة العرب می‌باشد.
امی به کسی گفته می‌شود که خواندن و نوشتن را نیاموخته
- امیه بن عبد شمس
1621 شخصیتهاامیه كه تيره‌ی مشهور بنی‌اميه (امویان) به او منسوب است، یکی از چند پسر عبدشمس بن عبدمناف بود؛ از این رو دودمان‌های بنی‌امیه و بنی‌هاشم در عبدمناف به یکدیگر پیوند می
- انجیل
6627 سرفصل‌های قرآنیاز برجسته‌ترین کتابهای آسمانی، کتاب «انجیل» است که از طرف پروردگار بر حضرت عیسی(ع) نازل شد و اگر چه به عنوان «معجزه الهی» از سوی این پیامبر بزرگ مطرح نشده، اما کتاب هدایتی است که هم کتاب آسمانی قب
- انذار ، ترساندن
16680 سرفصل‌های قرآنیخداوند همانگونه که افراد باایمان را به بهشت و رضوان الهی بشارت می‌دهد، به واسطه فرستادگان خود و نیز با استفاده از برخی رخدادها مردم را از ع
- انس بن حارث
2142 شخصیتهاانس بن حارث از تیره «بنى کاهل» از قبله «بنى اسد» بود که از اصحاب پیامبر(ص) به شمار آمده و به همراه حضرتشان در جنگهای بدر و حنین شرکت داشت. گزارش شده که او روایتی از پیامبر اسلام(ص) در مورد امام حس
- انسان ، ناس ، بشر ، بنی آدم
پرسش های اتفاقی
-
چرا تقلید از مراجع واجب است؟
54742 اجتهاد و تقلید 1386/03/08مراد از "تقلید"، مراجعه‌ی غیر متخصّص، در یک امر تخصّصى، به متخصص آن است. و مهم‌ترین دلیل بر لزوم تقلید در مسائل دینى، همین نکته عقلایى است که انسان غیر متخصّص باید در مسائل تخصّصى به متخصّص آن مراجعه نماید.البته، آیات و روایات نیز به لزوم ...
-
آیا ترک وظیفه اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر، باعث عدم استجابت دعای انسان در امور فردی‌اش نیز می‌شود؟!
8349 حدیث 1396/02/12در روایاتی عنوان شده است که یکی از موانع استجابت دعا، ترک امر به معروف و نهی از منکر است؛ چنان‌که امام علی(ع) می‌فرماید: «امر به معروف و نهى از منکر را فرو مگذارید، که بدترین کسانتان بر شما حاکم و سرپرست شوند، از آن پس، هر چه ...
-
غزوه ابواء چیست؟
15030 تاريخ بزرگان 1390/05/06پیامبر اسلام (ص)، در نخستین غزوه با دویست تن از یارانش به قصد قریش و بنى ضمره از شهر خارج شد، و تا منطقه ودان و ابواء پیش رفت، ولى نشانى از قریش ندید؛ از این رو آن را غزوه ودان و غزوه ابواء مىگویند. از آن جا که ...
-
اسلام و مسیحیت در مورد زندگانی حضرت یحیی(ع) چه می‌گویند؟
16055 تاريخ بزرگان 1394/04/22حضرت یحیی(ع) یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل بود که قرآن از او نام برده است. وی در کودکی به مقام نبوت رسید و رحمت، محبت و پاکی دل از جانب پروردگار به او بخشیده شد. تولد او در کهنسالی پدر و مادرش، هم در قرآن و هم در انجیل ...
-
آیا پیامبر اسلام(ص) فرمود: من در بهشتم و علی کلید آن است؟
7290 درایه الحدیث 1392/03/22آنچه مشهور است؛ این است که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «أنا مدینة العلم و علی بابها»؛[1] من شهر دانشم و علی کلید آن است. اما با تعبیری دیگر روایتی تقریباً مشابه آنچه در پرسش مطرح شده وجود دارد، و آن روایت چنین است: « ... ...
-
در چه روایاتی به قرائت شبانه قرآن برای دوری از غفلت سفارش شده است؟ و آیا خواندن تنها ده آیه برای رسیدن به این هدف کافی است؟
6301 قرآن 1399/08/25در آموزه‌‌های دینی برای این‌که انسان از خواب غفلت بیرون آید و راه مستقیم را برگزیند، راه‌های متعددی برشمرده شده است. یکی از این راه‌ها تلاوت قرآن کریم است که می‌تواند هم در روز و هم در شب باشد، اما عبادات شبانه تأثیر بیشتری دارند. در ...
-
کدام یک از آیات قرآن در باره اهمیت علم و دانش بحث می کند؟
173272 تفسیر 1387/10/30از آن جا که قرآن کتاب هدایت و راهنمایی به راه سعادت و کمال است و هدایت هم جز از راه عقل و علم میسر نیست، از این جهت علم و دانش اهمیت و جایگاه بسزایی در قرآن کریم دارد. تا جایی که می بینیم آیات بسیار زیادی از قرآن ...
-
آیا زن می‌تواند فطریه و یا کفاره روزه‌اش را به شوهر فقیرش بدهد؟
13350 زکات فطره 1393/07/05اگر فطریه زن بر عهده شوهرش بوده و او فقیر باشد، پرداخت فطریه بر شوهر واجب نیست. ولی اگر به هر دلیلی فطریه بر عهده خود زن بود، بر اساس برخی نظرات می‌تواند فطریه و کفارات خود را به شوهر فقیرش پرداخت کند،[1] ولی ...
-
آیه‌ای ناظر به تقسیم بنی اسرائیل به دوازده گروه است. بعد از توضیح مختصری از آیه، بیان دارید که چرا در این آیه «أَسْبَاطاً» به صورت جمع آمده، با آنکه قواعد ادبیات عرب اقتضا می‌کند که «سبطاً» به صورت مفرد باشد؟
10971 تفسیر 1393/11/07در این آیه شریفه به نعمت‌هایی که پروردگار در زمان حضرت موسی(ع) در اختیار بنی اسرائیل قرار داد، اشاره شده است: جوشاندن دوازده چشمه آب گوارا برای دوازده تیره از بنی اسرائیل (فرزندان حضرت یعقوب ع)، ، فرستادن ابرها به عنوان سایبانی برای آنان در بیابان سوزان، و ...
-
عالم غیب چیست؟ شامل چه موجوداتی می شود؟
63413 Islamic Philosophy 1387/12/18به هر چه خارج از ساحت ادراک حسی است، غیب گفته می شود. بسیاری از حقایق دینی و غیر دینی قابل درک با حواس ظاهری نمی باشند و از راه های دیگر شناخت؛ مانند عقل و وحی درک می شوند. بخشی از حقایق هستی که از دایره ادراک حسی بیرون ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
891553 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهان‌شمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
791762 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
755860 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
679018 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
658343 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
648247 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
599761 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
579950 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
564659 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
564002 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- الخیر فی ما وقع
