اصطلاحات و مدخل ها
-
نفس ، روح
34349 سرفصلهای قرآنی
«نفس» هم به معنای «خود» استفاده شده و هم به نوعی مترادف و یا مرتبط با «روح» در نظر گرفته میشود. حقیقت «روح» چیزی است که به تصریح قرآن کریم در آیه 85 سوره اسراء
-
نفس الأمر (دین نفس الأمری)
3141 طبقهبندی نشده
آنچه در علم الهى و مشيّت ربانى براى هدايت انسان به سوى رستگارى وجود دارد، دين نفس الامرى است. به ديگر سخن؛ دين نفس الأمرى مسير بين مبدأ و منتهاى آدمى است. مبدأ انسان به گفته قرآن معرفت صفر است:
-
نکیر و منکر ، رومان، سؤال قبر
2340 طبقهبندی نشده
از رخدادهاى مهم و حتمى عالم برزخ، سؤال دو فرشتهی «نكير» و «منكر»، از انسان بعد از نماز جمعه
- نماز غفیله
2056 طبقهبندی نشدهيكى از نمازهاى مستحبّ نماز غفيله است كه بين نماز مغرب و عشا خوانده مىشود. نماز غفیله به دو رکعت نمازی گفته میشود که با آیات مشخصی از قرآن و قنوتی خاص بعد از نماز مغرب خوانده میشود. این نماز به ن
- نماز میت
3468 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نواب اربعه
3160 شخصیتهانوّاب اربعه به چهار تن از بزرگانی گفته میشود که در زمان غیبت صغرای امام مهدی (عج)
- نوم ، خواب ، رؤیا
12921 سرفصلهای قرآنی«نوم» ریشهای لغوی به معنای خواب است که قرآن کریم بارها مشتقات مختلف آن را مورد استفاده قرار داده و در مواردی خواب را به عنوان نعمتی الهی به بندگان خود اعلام میکند.
هنگام خواب و استراحت، ق
- نهر ، بحر ، رود ، دریا ، یمّ
15135 سرفصلهای قرآنیواژههای «بحر، بحار»، «یم» و «نهر، انهار» به معنای رودها و دریاها به مناسبتهای مختلف بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است که در هر مورد اشاره به نعمت ویژه
- نیت
- واضح رومی
1649 شخصیتهادر میان سپاه امام حسین(ع) و شهدای کربلا نام غلامی رومی و یا ترک به نام واضح به
- والدین ، پدر ، مادر ، آباء ، أمهات
23130 سرفصلهای قرآنیپدر و مادر از مهمترین افرادی هستند که بر گردن انسانها حق داشته و در تمام مکاتب الهی و به ویژه دین مقدس اسلام بر احترام به والدین و مراقبت از آنان تأکید شده و توصیه شده که جز در مواردی مانند شرک ب
- وام، دَیْن، قرض، قرض الحسنه
4218 سرفصلهای قرآنییکی از کارهای خداپسندانهای که میتوان با آن، گرهای از کار فرو بسته انسانی گشود، دلی را شاد کرد و اسباب خرسندی خداوند را به فراهم نمود، قرض دادنی است که در آن از «ربا» خبری نباشد. قرض الحسنه از سن
- وجود ذهنی
2516 اصطلاحات فلسفی«وجود ذهنی» عبارت است از برداشت ذهنی از وجود خارجی و یا ماهیت و صورت حقیقیۀ اشیاء در مقایسه با وجودی که در خارج از ذهن دارند. یكی از مباحثی كه در فلسفه اسلامی مطرح است؛ مسئلۀ وجود ذهنی است که در آن
- وجود ربطی
1931 اصطلاحات فلسفی«وجود ربطی» در حکمت اسلامی به این معنا است که معلولها و ممکنها، هیچ وجود مستقلی از خود نداشته و نسبت به خداوند متعال تنها عین ربط و اضافه اشراقی هستند؛ و کاملاً وابسته به مبدأ فيض بوده، و با كسب
- وجود مقتضی و عدم مانع
2108 طبقهبندی نشدهحکیمان بر این باورند که هر چیزی برای به وجود آمدن نیاز به چهار علت دارد: 1. علت فاعلی، 2. علت مادی، 3. علت صوری، 4. علت غایی.
به عنوان مثال برای ساخت یک صندلی، «نجّار» علت فاعلی است، «چوب»
- وجود منبسط ، بسیط الحقیقة کل الحقیقة ، واجب الوجود کل الأشیاء
3775 اصطلاحات فلسفی«وجود منبسط»، اصطلاحی عرفانی- فلسفی، به معنای وجود عامّ گسترده است. از نگاه فلسفی، «وجود» در یک مرتبه از تحقق عینی(نه ذهنیِ) خود، دارای عموم سِعی است؛ بدین معنا که در عین تحصّل و تشخّص و وحدت و...،
- وجود و ماهیت
8821 اصطلاحات فلسفی«هستی» که معادل فارسی «وجود» است، از نظر فلاسفه امری روشن و بدیهی است، به گونهای که نمیتوان تعریفی حقیقی از آن ارائه کرد؛ و همهٔ تعاریف، شرح اسم و تبدیل واژهای به واژهای مترادف است. به عبارت
- وحدت وجود
3240 اصطلاحات عرفانیمقصود از وحدت وجود این نیست که مجموعۀ جهان هستی خدا است؛ زیرا مجموع، وجود و وحدت حقیقی ندارد، همچنین مقصود اتحاد خداوند با موجودات نیست؛ چون اتحاد (به این معنا که دو چیز بدون از دست دادن شیئیت و د
- وحی
14699 سرفصلهای قرآنی«وحى» در لغت به معناى اشاره سريع است كه میتواند از جنس كلام، يا از باب رمزگويى، و يا به صورت صوت مجرّد از تركيب، و يا به صورت اشاره و امثال آن باشد.
اين كلمه در قرآن كريم مكرر به كار رفته
- ورزش
4229 طبقهبندی نشدهدر تعالیم اسلام عنوان «ورزش» به طور مستقل مورد بحث قرار نگرفته؛ اما موضوع سلامت بدن، از جنبههای مختلف مورد توجه قرار گرفت و به آن اهمیت داده شده است؛ از اینرو ورزش
- وسواس ، وسوسه
6018 سرفصلهای قرآنی«وسوسه» در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس -که یک ترکیب اضافی است- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن یا به خود گفتن، است. وسواس؛ یعنی
- وضع تخصّصی
1640 اصطلاحات فقهی - اصولیگاهى در ابتدا یک لفظ و یا عبارت براى معنایی وضع نشده است، ولى در آن معنا (بدون آنکه واضعی آن را وضع کرده باشد)، به اندازهای مورد استفاده قرار میگیرد که به تدریج مختص همان معنا شده و مورد استفاده
- وضع تخصیصی
1873 اصطلاحات فقهی - اصولی«وضع تخصیصى»، آن است که فرد وضعکننده لغت یا اصطلاح، صریحاً لفظ و یا عبارتی را براى دلالت بر معناى خاصّى مشخص و ارائه کند. نام دیگر این وضع، «وضع تعیینی» بوده و در مقابل آن، «وضع تخصصی» قرار دارد.<
- وضع تعیّنی
1729 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «وضع تخصّصی».
- وضع تعیینی
1505 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید : «وضع تخصیصی».
- وضو (ترتیبی ، ارتماسی ، جبیره)
34087 سرفصلهای قرآنیقبل از این که نمازگزار به خواندن نماز مشغول شود، واجب است عملی بنام وضو انجام دهد. وضو را میتوان به دو صورت انجام داد؛
الف: ترتیبی؛ که اینگونه انجام میشود:
- وعد و وعید ، میعاد
17866 سرفصلهای قرآنیلغتشناسان معتقدند که واژهی «وعد» هم در «وعده خير» و هم در «وعده شرّ» كاربرد دارد، ولى «وعيد» فقط در وعدههای تهدیدآمیز مورد استفاده قرار میگیرد. وعظ ، موعظه ، پند
6168 سرفصلهای قرآنی«وعظ» و «موعظه»؛ يعنى بیان کردن چيزهایى که دل شنونده را نرم کند؛ مانند: بیان ثواب و عقاب. این موعظه و اندرز دادن، نصيحتى است که شفا دهنده
- وقار ، وقر
2693 سرفصلهای قرآنیواژه «وقار» در لغت عرب به معنای آرامش و سکون - البته آرامش بدنی و ظاهری - است.
لسان العرب درمعنای وقار و وقر و موارد استعمال آن در لغت عرب، میگوید: «وقر» به معنای چیز سنگین در گوش
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
10722 اصطلاحات فقهی - اصولی- ولایت، ولی ، مولی ، تولیت
18143 سرفصلهای قرآنی«ولايت» از ريشه لغوی «وَلِىَ» میباشد که دارای معانی گوناگونی بوده و در هر سخن، باید معنای آن را با قرائن و شواهد پیرامونی به دست آورد.
ولایت در درجات مختلفی ردهبندی میشود و از ولایت خداو
- ولی تابع
2114 اصطلاحات عرفانیاز نظر اهل عرفان اگر کسی صاحب ولایت بوده، اما دارای مقام نبوت نباشد حتماً تابع یکی از انبیای الهی است. به چنین فردی «ولی تابع» گفته میشود. البته ممکن است فردی پیامبر هم باشد اما تابع پیامبر دیگر ب
- وهب بن عبد الله بن عمیر کلبی
297 شخصیتها- هابیل و قابیل
2811 سرفصلهای قرآنیهابیل و قابیل، دو برادر از فرزندان حضرت آدم(ع) بودند که داستان درگیری آنها و کشته شدن هابیل به دست قابیل در قرآن آمده است.
البته ا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- نماز غفیله
پرسش های اتفاقی
-
فرق بین سیره مستمرّه، سیره عقلا، بنای عقلا، سیره متشرعین و عرف عام و خاص چیست؟
22024 General Terms 1392/07/16برای درک دقیق فرق بین این اصطلاحات؛ به طور مختصر تعریف هر یک از آنها بیان میشود. 1. سیره: سیره به معناى روش، طریقه، هیئت، حالت، عرف و عادت است. به عبارت دیگر؛ سیره؛ یعنى چیزى که برخاسته از فطرت و عقل سلیم بوده و در میان مردم ...
-
در احادیث؛ جهل و نادانی با چه نگاهی مورد سرزنش قرار گرفته است؟
22185 حدیث 1394/06/29ملاحظه آنچه اسلام در ابواب مختلف معرفتشناختى آورده، نشان میدهد که این آیین الهى، براى ساختن جامعه ارزشىِ مورد نظر خود، پیش و بیش از هر چیز دیگر، به اندیشه و شناخت و آگاهى، اهمّیت داده و انسانها را از خطر «جهل» و به کار نینداختن اندیشه، ...
-
اگر در دوران عقد، طلاق انجام شود، چه مقدار از مهریه پرداخت میشود؟
23733 Laws and Jurisprudence 1389/03/30به طور کلى، به محض خواندن صیغه عقد و انعقاد ازدواج، پرداخت نیمی از مهریه بر مرد واجب میگردد و پس از انجام آمیزش و دخول - و لو به مقدار ختنهگاه و بدون از بین بردن بکارت - پرداخت نیم دیگر مهریه واجب میگردد، چه دخول از قُبل(فرج) باشد ...
-
وامی با عنوان خرید کالا دریافت کرده، ولی آنرا صرف خرید منزل نمودهام. این کار چه حکمی دارد؟ و اکنون چه باید چه کرد؟
24198 تغییر کاربری تسهیلات 1394/07/27استفاده از تسهیلات بانکی در غیر مورد قرارداد جایز نبوده و در فرض سؤال، تصرف غاصبانه و حرام شمرده میشود، که باید از آن توبه نمود. در حال حاضر، میتوان به مسئولان بانکی مراجعه کرد و در صورت امکان، قرارداد جدیدی تنظیم نمود و یا مبلغ وام را ...
-
اسم اشاره چیست و چه کاربردهایی دارد؟
1729 1402/06/02در تمام زبانها گاه برای سخن گفتن از یک چیز، به جای نام بردن صریح آن، از کلماتی استفاده میشود که تنها با کمک گرفتن از برخی اعضای بدن مانند دست، چشم و ... قابل درک خواهد بود. البته ممکن است ابتدا نام صریح چیزی در سخن آمده باشد و ...
-
حکم شرعی عمل (آی وی اف) که یک نوع درمان نازایی است چیست؟
50566 گوناگون 1391/11/28عمل آی وی اف (IVF)، از انواع تلقیح مصنوعی است و همانطور که در سؤال آمده از این عمل در درمان نازایی استفاده میشود. به این صورت که در آزمایشگاه اسپرم مرد و تخمک زن را گرفته و در دستگاههای مخصوص، آن را با هم تلقیح و ...
-
زندگینامه مسلم بن عوسجه را میخواستم؟
12947 درایه الحدیث 1393/10/01با آنکه اصحاب امام حسین(ع) در زمره برترین یاران ائمه به شمار میروند – چنانکه حضرتش در شب عاشورا خطاب به یارانشان فرمودند: «من اصحابی برتر و اولی از اصحاب خودم نمیشناسم ... پس خداوند بهترین پاداش را به همه شما بدهد-.[1] اما اطلاعات ...
-
چرا تا یک نظریه علمی ثابت میشود، مسلمانان میگویند که در قرآن نیز بدین مطلب اشاره شده است؟! اگر واقعاً چنین بود، پس چرا دانشمندان اسلامی قبل از کشف و اثبات این نظریات بدانها اشارهای نکرده بودند؟!
7259 علوم قرآنی 1396/02/25در این زمینه باید گفت که قرآن در صدد بیان تمام جزئیات دانش تجربی و حتی علوم انسانی نیست و از طرفی نیز نمیتوان تمام آنچه به عنوان معجزات علمی قرآن از آنها یاد میشود را مورد پذیرش قرار داد، اما باید به این نکته نیز توجه کرد ...
-
آیا اعمال و دعاهایی که در انتهای ماه صفر و شب اول ماه ربیع الاول انجام می شود بدعت و حرام نیست؟
53104 مجالس و هیئات مذهبی 1388/02/27ماه ربیع الاول بهار ماه ها است. از طرفی با حلول این ماه، ماه پر از حزن و اندوه صفر که ماه مصیبت های بزرگ اهل بیت رسول خدا (ص) بود به پایان رسیده است و از طرف دیگر میلاد رسول خدا (ص) که برترین رحمت است در این ماه ...
-
در مورد کتاب «الإمامة و التبصرة من الحیرة» و مؤلف آن «على بن حسین بن موسی بن بابویه» توضیحاتی ارائه نمایید؟
8477 درایه الحدیث 1394/10/22کتاب «الإمامة و التبصرة من الحَیرة» اثرى است از على بن حسین بن موسی بن بابویه القمى (متوفای 329 ق) که به موضوع امامت به نحو عام و به موضوع غیبت امام مهدى(عج) بطور ویژه پرداخته است. با توجه اینکه بررسی تمام روایات یک کتاب حدیثی - مانند ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
891362 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
791080 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
755261 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
678221 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
657917 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
648015 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
599274 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579853 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563875 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
558414 Practical 1389/02/22دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...