اصطلاحات و مدخل ها
-
انصار
4699 سرفصلهای قرآنی
«انصار» جمع «ناصر»، از ریشه «نصر» و به معنای «یاوران» است که شامل هر گروهی خواهد بود که فرد یا گروه دیگری را یاری کند، اما در صدر اسلام به ساکنان مسلمان مدینه و اطراف آن، بویژه افراد مسلمان دو قبیل
-
انفاق ، صدقه
15806 سرفصلهای قرآنی
«انفاق» از «نَفَق» (بر وزن فَرَس) و «نفاق» (بفتح- ن) به معناى خروج يا تمام شدن است. «انفق ماله» در لغت به معنای آن است که فرد، مال خويش را از ملكش خارج كرد و از این رو «انفاق» را از آن جهت انفاق می
-
انقیاد ، منقاد
1514 اصطلاحات فقهی - اصولی
انقیاد، که در مقابل تجری استعمال میشود، عبارت از اين است كه، كسى خود را در برابر خداوند مسئول و پاسخگو دانسته و در همین راستا عملى را به
-
انیس بن معقل
1791 شخصیتها
-
اوریا
2218 سرفصلهای قرآنی
اوریا نام یکی از فرماندهان نظامی بنی اسرائیل بود که در جنگی کشته شد و داوود نبی(ع) با بیوهاش ازدواج کرد و براساس برخی گزارشها، این
- اولو العزم
-
اویس قرنی
1827 شخصیتها
اویس بن عامر مرادی قرنی یمنی، کنیهاش «ابو عمرو» از بزرگان تابعین و از زهاد مشهور بود، به طوری که زهد ، اهل بیت
6894 سرفصلهای قرآنی«اهل بیت» اصطلاحی قرآنی، حدیثی و کلامی است که در منابع اسلامی، ابتدا در قرآن کریم در آیۀ تطهیر(آیۀ 33 سورۀ احزاب) به کار رفته است: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا». گرچه
- اهل کتاب
5235 سرفصلهای قرآنی- ایثار
4973 سرفصلهای قرآنیایثار به معنای ترجیح و برتری دادن چیزی بر چیز دیگر است که گاه مانند آنچه از ایثار غذا توسط اهل بیت(ع) در قرآن آمده میتواند در جنبه مثبت بوده و گاه مانند ترجیح دنیا بر آخرت که در کلام خدا بدان اشار
- ایلاء
2724 اصطلاحات فقهی - اصولی«ایلاء» در لغت به معناى قَسم خوردن در هر چیزی بوده و در اصطلاح قرآنی و فقهی، سوگند مرد، در خصوص ترک آمیزش با همسر دائمی خود - به مدت بیش از چهار ماه - است؛ که دادگاه با بررسی و اثبات موضوع، چهار ما
- ایمان(مؤمن)
72431 سرفصلهای قرآنیایمان در معنای لغوی آن به معنای پذیرفتن حرف دیگری است، اما در کاربردهای دینی، ايمان به معنای دلبستگى نهايى انسان به اموری است كه براى او مقدس به شمار آمده و از این رو حاضر است براى آنها عشق و شجاعت
- أخدود
1285 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «أصحاب الأخدود».
- أذن ، سمع ، گوش ، شنوایی
21838 سرفصلهای قرآنی«اذن» و «سمع» که در زبان فارسی همان گوش و قوهی شنوایی است، یکی از نعمتهای الهی است که خداوند آنرا به انسان ارزانی داشت تا انسان بتواند
- أسلم مولی عبدالله بن عمرو
2073 شخصیتهابر اساس گزارش منابع کهن، یکی از شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) فردی به نام أس
- أصحاب الأیکة
4932 سرفصلهای قرآنی«اصحاب الایکه» مردمانی ظالم و ستمکار و معاصر شعيب پیامبر(ع) بودند که أصحاب الرسّ
3022 سرفصلهای قرآنیدر اینکه «اصحاب الرس» چه کسانی بودند و در کدام برهه از تاریخ و در چه سرزمینی زندگی میکردند، میان مفسران اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ این اختلاف از آنجا ناشی میشود که أصحاب القریة
- أصحاب المشأمة
1282 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «اصحاب شمال».
- أصحاب المیمنة
1295 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «اصحاب یمین».
- أمهات المؤمنین (أزواج النبي، أم المؤمنین، همسران پیامبر)
8514 سرفصلهای قرآنی«ام المؤمنین»؛ یعنی مادر مؤمنان. این اصطلاح اوّلین بار در زمان پیامبر اسلام(ص) با نازل شدن آیۀ ششم سورۀ احزاب دربارۀ همسران آنحضرت رایج شده است، زیرا آن آیه، همسرا
- أمیة بن سعد طائی
1771 شخصیتهایکی از شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع)، امیة بن سعد از قبیلهی «طی» میباشد.
- إفک ، ماجرای افک
- إیاک أعني و اسمعي یا جاره
1801 ضرب المثلهارجوع کنید: «به در میگویند که دیوار بشنود».
- باران ، غیث ، مطر
10014 سرفصلهای قرآنیدر قرآن كریم بارها از بارش باران به عنوان یکی از عجائب خلقت و یکی از نعمتهای الهی یاد شده است. قرآن کریم از باران با عباراتی مختلفی یاد م
- باروخ
2137 پیامبراندر قرآن و روایات، از پیامبری به نام «باروخ» یا «باروح» چیزی ذکر نشده است، اما برخی گزارشهای تاریخی، حاکی از وجود پیامبری با این نام در میان بنیاسرائیل میباشد که در زمان ارمیا و حیقوق پیامبر زندگ
- باطل ، بطلان
- بخل (بخیل، خسیس، خسّت)
6819 سرفصلهای قرآنیبخل یکی از ویژگیهای منفی و رذایل اخلاقی است که در قرآن کریم و دیگر متون دینی بسیار مورد نکوهش قرار گرفته شده و به فردی که دارای این ویژگی باشد، «بخیل» گفته میشود. بخل نگهداری چیزی است در جایی كه
- بدعت
2760 سرفصلهای قرآنی- برده ، کنیز ، بردهداری
9341 اصطلاحات فقهی - اصولی«برده» و یا «عبد» به افرادی گفته میشد که در زمانهای گذشته و در جنگها، طرفهای درگیر جنگ از سربازان طرف مقابل به عنوان اسیر و غنیمت جنگی گرفته و یا افرادی آنان ر
- برزخ
13899 سرفصلهای قرآنی«برزخ» در لغت به معنای حائل و واسط میان دو چیز است و در فرهنگ دینی به معنای زیست انسانها میان دو مبدأ و مقصد حیات انسانی، یعنی دنیا و قیامت است. انسانها پس از مرگ
- برکت ، مبارک ، تبریک
8401 سرفصلهای قرآنیلغتشناسان و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایدهای ثابت و پایدار معنا کردهاند؛ مانند اینکه م
- برهان
3060 سرفصلهای قرآنیبرهان، ثابت کنندهی حقانیت امور به طور قطع و یقین است. این کلمه، واژهای عربی است که در مورد ریشهی آن میان لغتشناسان اختلاف است، ولی بعید نیست این واژه در اصل مصدر
- برهان اسد و اخصر
1910 اصطلاحات فلسفیيكى از براهين ابطال تسلسل در وجود، و از براهین اثبات واجب الوجود، برهان اسد و اخصر است. «اَسدّ» به معنای «محکمترین» و «اخصر» به معنای «کو
- برهان افتراض
1205 اصطلاحات منطقیبرهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
«دلهای بنیاسرائیل از عشق گوساله پر شده بود». مراد قرآن از این جمله چیست؟!
6282 تفسیر 1396/12/16قوم یهود با آن همه زحمات و مشکلاتى که در راه رسیدن به «پیامبر موعود تورات» متحمل شدند، به بهانههایی؛ مانند اینکه پیامبر اسلام(ص) از بنیاسرائیل نیست و ...، از ایمان به او سرباز زدند. قرآن کریم در نکوهش آنان، برخی شواهد تاریخی را به آنان یادآور میشود ...
-
آیا در میراث علمی اسلام، دانشی مستقل به نام "طب اسلامی" وجود دارد؟ و در صورت تعارض بین دانش نوین پزشکی و توصیه های موجود در روایات راه حل چیست؟
19507 بیشتر بدانیم 1390/11/30خداوند هدف از فرستادن پیامبران را تزکیه معنوی و آموزش حکمت و دین برشمرده، و پیامبر گرامی اسلام (ص) هدف از بعثت خود را نهادینه کردن اخلاق نیک در جامعه بشری اعلام کرده است. از طرفی با توجه به بی شمار بودن دانش های بشری؛ نظیر ...
-
خواندن آیه 89 سوره مبارکه انبیاء: «رَبِّ لا تَذَرْنی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوارِثینَ» که دعایی از زکریای پیامبر است، چه آثار دنیوی دارد؟
206803 تفسیر 1393/05/15پروردگار متعال در بیان چگونگی فرزنددار شدن زکریا در کهنسالی و طلب فرزند از سوی وی میفرماید: «وَ زَکَرِیَّا إِذْ نادى رَبَّهُ رَبِّ لا تَذَرْنی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوارِثینَ»؛[1] و زکریا را [به یاد آور] در آن هنگام که پروردگارش را خواند [و ...
-
ویژگیهای یک منبر خوب چیست؟
4577 حدیث 1400/11/18اصل کلی آن است که در منابر و سخنرانیها اصول و معارف دینی با زبان شیوا برای مخاطبان بیان شود که انسان را به خدا نزدیک کند؛ اما این سخنان در زمانها، مکانها و برای مخاطبان مختلف، میتواند متفاوت باشد؛ از اینرو نمیتوان نسخهای کلی در این ...
-
حکم ازدواج بین دو عید فطر و قربان چیست؟
59050 گوناگون 1390/08/15یکی از بزرگ ترین مزیت های دین اسلام عقل گرایی و مبارزه با خرافاتی است که در زمان جاهلیت وجود داشته و یا بعد از آن به وجود می آید. از جمله خرافاتی که ممکن است در میان مردم پیدا شود، فال بد زدن یا همان ...
-
فرق ماهوی "قدم صدق" در زیارت عاشورا، با "مقعد صدق" در آیه "فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیکٍ مُّقْتَدِرٍ" چیست؟
26460 زیارت عاشورا و دیگر زیارات 1390/10/18این دو فرق ماهوی با یکدیگر ندارند، بلکه دارای رابطه مقدمه و ذی المقدمه هستند. رابطه قدم صدق در زیارت عاشورا و مقعد صدق (جایگاه و قرار گاه صدق)، در قرآن کریم این است که قدم صدق مقدمه است برای رسیدن به جایگاه صدق که مقام ...
-
آیا پیامبر اسلام(ص) فرمود که فرمانروایان، عربها، دهقانان، بازرگانان، روستائیان و دانشمندان بدون حسابرسی به جهنم میروند؟!
5568 حدیث 1399/01/09متن مورد پرسش، در ضمن روایتی طولانی و بدون سند، از پیامبر اکرم(ص) در بعضی از منابع نقل شده است.[1]در این متن آمده است: در قیامت شش گروه و طایفه، قبل از حساب و کتاب وارد جهنم میشوند و آن هم به ...
-
قضیه قطع شدن دست شیاطین و اجنه از اخبار غیبی بعد از رسول اکرم (ص) چیست؟
30607 جن 1390/06/14طبق روایات دینی، کهانت و نبوت در طول تاریخ در مسیری بر عکس هم حرکت کرده و شیاطین که در امر پیش گویی و اخبار غیبی در محدوده ای خاص به پرستندگان خود الهام می کردند به ترتیب از آسمان ها رانده شدند تا در زمان ختم نبوت و هم ...
-
آیا پیامبر (ص) با ابولهب صله رحم داشت؟
22472 صله رحم 1388/07/28صله رحم یعنی عملی که موجب ارتباط با خویشاوندان است . اهمیت آن از نظر اسلام به حدی است که از قطع رحم با خویشاوندان کافر نیز نهی کرده است . البته اگر خویشاوندان کافر معاند و در صدد ضربه زدن ...
-
آیا درست است که دعای خیر دوستان مورد اجابت خداوند قرار میگیرد؟
11381 فضایل اخلاقی 1393/01/25دعای فرد هم برای خودش و هم برای دوستانش در معرض اجابت است، اما در بیشتر موارد، دعای فرد برای دیگران از اخلاص بیشتری نسبت به دعای همان فرد برای خویشتن برخوردار است و به همین دلیل امکان استجابت آن بیشتر خواهد شد. از اینرو؛ از آنان میخواهیم ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
894281 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
802833 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
770266 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
689927 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
663505 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
651043 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
606844 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
591425 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581278 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا میتوان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
567140 وضو، اذان و نماز 1388/11/13برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب میدانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه میفرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده میشود) اذان و ...
- اهل کتاب
