اصطلاحات و مدخل ها
-
انصار
3806 سرفصلهای قرآنی
«انصار» جمع «ناصر»، از ریشه «نصر» و به معنای «یاوران» است که شامل هر گروهی خواهد بود که فرد یا گروه دیگری را یاری کند، اما در صدر اسلام به ساکنان مسلمان مدینه و اطراف آن، بویژه افراد مسلمان دو قبیل
-
انفاق ، صدقه
11757 سرفصلهای قرآنی
«انفاق» از «نَفَق» (بر وزن فَرَس) و «نفاق» (بفتح- ن) به معناى خروج يا تمام شدن است. «انفق ماله» در لغت به معنای آن است که فرد، مال خويش را از ملكش خارج كرد و از این رو «انفاق» را از آن جهت انفاق می
-
انقیاد ، منقاد
1095 اصطلاحات فقهی - اصولی
انقیاد، که در مقابل تجری استعمال میشود، عبارت از اين است كه، كسى خود را در برابر خداوند مسئول و پاسخگو دانسته و در همین راستا عملى را به
-
انیس بن معقل
1182 شخصیتها
-
اوریا
1693 سرفصلهای قرآنی
اوریا نام یکی از فرماندهان نظامی بنی اسرائیل بود که در جنگی کشته شد و داوود نبی(ع) با بیوهاش ازدواج کرد و براساس برخی گزارشها، این
- اولو العزم
-
اویس قرنی
1216 شخصیتها
اویس بن عامر مرادی قرنی یمنی، کنیهاش «ابو عمرو» از بزرگان تابعین و از زهاد مشهور بود، به طوری که زهد ، اهل بیت
5196 سرفصلهای قرآنی«اهل بیت» اصطلاحی قرآنی، حدیثی و کلامی است که در منابع اسلامی، ابتدا در قرآن کریم در آیۀ تطهیر(آیۀ 33 سورۀ احزاب) به کار رفته است: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا». گرچه
- اهل کتاب
3342 سرفصلهای قرآنی- ایثار
3870 سرفصلهای قرآنیایثار به معنای ترجیح و برتری دادن چیزی بر چیز دیگر است که گاه مانند آنچه از ایثار غذا توسط اهل بیت(ع) در قرآن آمده میتواند در جنبه مثبت بوده و گاه مانند ترجیح دنیا بر آخرت که در کلام خدا بدان اشار
- ایلاء
1997 اصطلاحات فقهی - اصولی«ایلاء» در لغت به معناى قَسم خوردن در هر چیزی بوده و در اصطلاح قرآنی و فقهی، سوگند مرد، در خصوص ترک آمیزش با همسر دائمی خود - به مدت بیش از چهار ماه - است؛ که دادگاه با بررسی و اثبات موضوع، چهار ما
- ایمان(مؤمن)
55297 سرفصلهای قرآنیایمان در معنای لغوی آن به معنای پذیرفتن حرف دیگری است، اما در کاربردهای دینی، ايمان به معنای دلبستگى نهايى انسان به اموری است كه براى او مقدس به شمار آمده و از این رو حاضر است براى آنها عشق و شجاعت
- أخدود
972 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «أصحاب الأخدود».
- أذن ، سمع ، گوش ، شنوایی
15941 سرفصلهای قرآنی«اذن» و «سمع» که در زبان فارسی همان گوش و قوهی شنوایی است، یکی از نعمتهای الهی است که خداوند آنرا به انسان ارزانی داشت تا انسان بتواند
- أسلم مولی عبدالله بن عمرو
1550 شخصیتهابر اساس گزارش منابع کهن، یکی از شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) فردی به نام أس
- أصحاب الأیکة
3819 سرفصلهای قرآنی«اصحاب الایکه» مردمانی ظالم و ستمکار و معاصر شعيب پیامبر(ع) بودند که أصحاب الرسّ
2497 سرفصلهای قرآنیدر اینکه «اصحاب الرس» چه کسانی بودند و در کدام برهه از تاریخ و در چه سرزمینی زندگی میکردند، میان مفسران اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ این اختلاف از آنجا ناشی میشود که أصحاب القریة
- أصحاب المشأمة
937 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «اصحاب شمال».
- أصحاب المیمنة
909 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «اصحاب یمین».
- أمهات المؤمنین (أزواج النبي، أم المؤمنین، همسران پیامبر)
6719 سرفصلهای قرآنی«ام المؤمنین»؛ یعنی مادر مؤمنان. این اصطلاح اوّلین بار در زمان پیامبر اسلام(ص) با نازل شدن آیۀ ششم سورۀ احزاب دربارۀ همسران آنحضرت رایج شده است، زیرا آن آیه، همسرا
- أمیة بن سعد طائی
1345 شخصیتهایکی از شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع)، امیة بن سعد از قبیلهی «طی» میباشد.
- إفک ، ماجرای افک
- إیاک أعني و اسمعي یا جاره
1433 ضرب المثلهارجوع کنید: «به در میگویند که دیوار بشنود».
- باران ، غیث ، مطر
7015 سرفصلهای قرآنیدر قرآن كریم بارها از بارش باران به عنوان یکی از عجائب خلقت و یکی از نعمتهای الهی یاد شده است. قرآن کریم از باران با عباراتی مختلفی یاد م
- باروخ
1581 پیامبراندر قرآن و روایات، از پیامبری به نام «باروخ» یا «باروح» چیزی ذکر نشده است، اما برخی گزارشهای تاریخی، حاکی از وجود پیامبری با این نام در میان بنیاسرائیل میباشد که در زمان ارمیا و حیقوق پیامبر زندگ
- باطل ، بطلان
- بخل (بخیل، خسیس، خسّت)
5160 سرفصلهای قرآنیبخل یکی از ویژگیهای منفی و رذایل اخلاقی است که در قرآن کریم و دیگر متون دینی بسیار مورد نکوهش قرار گرفته شده و به فردی که دارای این ویژگی باشد، «بخیل» گفته میشود. بخل نگهداری چیزی است در جایی كه
- بدعت
1795 سرفصلهای قرآنی- برده ، کنیز ، بردهداری
6612 اصطلاحات فقهی - اصولی«برده» و یا «عبد» به افرادی گفته میشد که در زمانهای گذشته و در جنگها، طرفهای درگیر جنگ از سربازان طرف مقابل به عنوان اسیر و غنیمت جنگی گرفته و یا افرادی آنان ر
- برزخ
10733 سرفصلهای قرآنی«برزخ» در لغت به معنای حائل و واسط میان دو چیز است و در فرهنگ دینی به معنای زیست انسانها میان دو مبدأ و مقصد حیات انسانی، یعنی دنیا و قیامت است. انسانها پس از مرگ
- برکت ، مبارک ، تبریک
5563 سرفصلهای قرآنیلغتشناسان و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایدهای ثابت و پایدار معنا کردهاند؛ مانند اینکه م
- برهان
2311 سرفصلهای قرآنیبرهان، ثابت کنندهی حقانیت امور به طور قطع و یقین است. این کلمه، واژهای عربی است که در مورد ریشهی آن میان لغتشناسان اختلاف است، ولی بعی
- برهان اسد و اخصر
1411 اصطلاحات فلسفیيكى از براهين ابطال تسلسل در وجود، و از براهین اثبات واجب الوجود، برهان اسد و اخصر است. «اَسدّ» به معنای «محکمترین» و «اخصر» به معنای «کو
- برهان افتراض
815 اصطلاحات منطقیبرهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
پرسش های اتفاقی
-
آنچه در سوره حج در ارتباط با وفای به نذر حاجیان آمده، ناظر به چه نذری است؟ و آیا تمام حجاج باید چنین نذری را انجام دهند؟ معنای بیت عتیق چیست؟
5365 تفسیر 1396/07/02قرآن کریم به دنبال بحثهایى که در آیات پیشین سوره حج، در ارتباط با انجام مناسک بیان فرمود، در آیه 29 این سوره به بخش دیگرى از این اعمال اشاره کرده، و میفرماید: «ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْیُوفُوا نُذُورَهُمْ وَ لْیَطَّوَّفُوا بِالْبَیْتِ الْعَتیقِ»؛[1] سپس، ...
-
آیا اگر اسباب و وسایل شخصی را نجس کنیم باید به وی بگوییم؟ و اگر نگفتیم، چنانچه او به منزل من آمد و با دست مرطوب به وسایل من دست بزند باعث نجاست آنها میشود؟
38979 گوناگون 1392/05/14فقها در این باره میگویند: اگر انسان چیزی از اثاثیه و وسایل دیگران را نجس کند، چنانچه آن چیز را، صاحبش در کارى که شرط آن طهارت واقعى است (مثل خوردن و آشامیدن و یا آب وضو و غسل) استعمال مىکند، واجب است نجس بودن آن را به ...
-
منظور ابن عربی از اینکه امام علی(ع) هیولای عالم ملکوت میباشد چیست؟
4625 خصوصیات و مناقب 1399/07/01در برخی از شروح اخیر بر آثار محی الدین عربی، عبارتی از ایشان در بیان شخصیت و فضائل امام علی(ع) نقل شده است:«درود و تحیات خداوند متعال بر آن حقیقت ولایت باد که سرّ اسرار عالم خلقت است و مشرق طلوع انوار ...
-
آیا خداوند نسبت به درد علم حضوری دارد، پس او هم باید درد بکشد؟ اگر بگویید علم حضوری دارد، ولی درد ندارد تناقض پدید میآید!
7851 علم حضوری و حصولی 1392/10/28علم حضوری خداوند به موجودات به معنای حضور موجودات نزد خداوند است. حضور موجودات نزد خداوند مستلزم حضور آنها در مقام ذات نیست، بلکه به معنای حضور در همان مرتبه است. توضیح این مبحث را باید از مبحث تجلی و ظهور جست. آنچه به صورت اجمال میتوان گفت ...
-
صفت و ویژگی «قوی» برای خدا چه تفاوتی با همین ویژگی در مخلوقات دارد؟
12534 پروردگار. نامها و ویژگی ها 1393/08/15صفت «قوى»، یکی از صفات الهی و به معنای شدّت قدرت و نیرومندی است. از آنجایی که تمام موجودات در رابطه با قدرت خداوند ایجاد میشوند، روشن است که قدرتى برتر از قدرت حق تعالى نیست. بنابراین، هر چیزى جز خداوند، که به قدرتمندى توصیف شود، در مقایسه ...
-
در دانش عرفان، احد با واحد(احدیت با واحدیت) چه تفاوتی دارد؟
21017 1395/02/26بر اساس علم عرفان، هستی منحصر در ذات متعالی خداوند است؛ ماسوی الله نمود و ظهور و تجلی او هستند. به این بیان خداوند متعال که هستی محض است، شدت و کمال هستی او موجب عشق به ظهور و تجلی میگردد. ذات حضرت حق عین عشق و محبت ...
-
برهان وجوب و امکان چیست و آیا در میان اندیشمندان اسلامی، افرادی وجود دارند که این برهان را نپذیرفته باشند؟
15266 مبدأ شناسی 1395/04/01میتوان چکیده برهان وجوب و امکان را(در تقریر حاضر) چنین بیان کرد: به یقین در جهان خارج موجودی هست. این موجود اگر واجب الوجود باشد ادعای ما(که وجود خداوند یا همان واجب الوجود است) ثابت میشود و اگر ممکن الوجود باشد، با توجه به نیازمندی آن به علت ...
-
بنده به شخصی رشوه دادم تا برایم شغلی پیدا کند. این کار انجام شد و من اکنون مشغول کارم. آیا این کار حرام است و با این که شغل جایگزین ندارم باید آن را ترک کنم؟
17894 هدیه و رشوه 1392/03/191. پرداخت رشوه جایز نیست ولی برخی از فقها[1] در اینباره میگویند: اگر شخص برای رسیدن به حق واقعی خود، مجبور باشد وجهی بپردازد، پرداخت این وجه برای او بلا مانع است. 2. اگر این فرد، شایستگی قانونی و تخصص لازم برای آن کار ...
-
آیا راویان حدیث رفع موثق هستند؟
10559 درایه الحدیث 1391/11/18حدیث رفع، از احادیث مشهور و حائز اهمیت در بعضى از مباحث اصول فقه برای استنباط در فقه، همچنین مورد استناد برای برخی از مباحث اخلاقی است. این حدیث ازجهت سندمشکل خاصی ندارد، بلکه میتوان گفت دارای سند صحیح است. همانطور که فقها در ابواب مختلف فقهی به ...
-
زندگینامه نافع بن هلال جملی را که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، بیان نمایید.
10743 تاريخ بزرگان 1399/06/07نافع بن هلال که در زمره یاران امام علی(ع) نیز به شمار میآمد[1] یکی از شهدای برجسته در میان شهدای کربلا است که در روز عاشورا در راه مکتب و هدف امام حسین(ع) به فیض شهادت رسید. جملی،[2] بجلی
- اهل کتاب