اصطلاحات و مدخل ها
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
3225 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
غنی ، بینیازی، مال و ثروت
18132 سرفصلهای قرآنی
ابتدا باید گفت که غنا و بینیازی واقعی ویژه خداوند بوده و تمام دیگران فقیر الی الله هستند. اما در لایههای بعدی و در نگاه مادی نیز نیازهای انسانها قابل شمارش نبوده و فردی میتواند در جنبهای بی
-
آخر الزمان
6393 سرفصلهای قرآنی
در نگاه دین اسلام، آخر الزمان به دوره پایانی دنیا و مرتبط با بعثت پیامبر(ص) و ظهور منجی موعود گفته میشود.
در مورد تاریخ این دوران نظریات مختلفی مطرح میشود، ولی به طور کلی میتوان آن را ب
- آسیه ، همسر فرعون
-
آصاف
2412 پیامبران
رجوع کنید: آصف بن برخیا(ع).
-
آصف بن برخیا (ع)
2996 سرفصلهای قرآنی
بنابر آنچه در برخی روایات و منابع تفسیری آمده است؛ آصف بن برخیا وزیر حضرت سلیمان(ع) و خواهر زاده حضرتشان بود. وی همچنین وصی حضرت سلیمان(ع) بوده که او نیز بعد از خود، حضرت زکریا(ع) را وصیّ خویش نمود
-
آل ابراهیم
2320 سرفصلهای قرآنی
واژه «آل ابراهيم» در قرآن کریم دو بار و در آیات 54 سوره نساء و 33 آل عمران آمده است.
مفسّران قرآن، در مورد مصادیق آل ابراهيم چند احتمال را مطرح كردهاند:
- منظور از آل ابراهیم،
-
آل عمران
2405 سرفصلهای قرآنی
«آل عمران»، اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار و در کنار آل ابراهیم آمده است: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ»؛ خدا آدم و نوح و خاندان ابرا
-
آل یعقوب
2004 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «بنی اسرائیل».
-
آمنه بنت وهب
1910 شخصیتها
حضرت آمنه(س)، مادر پیامبر اسلام(ص)، دختر وهب بن عبد مناف بن زهرة بن كلاب، از مادری به نام «بره» دختر عبد العزى بن عثمان بن عبد الدّار بن
-
آن دائم
2474 اصطلاحات عرفانی
یکی از «حضرات خمس»، حضرت الهیت است که در آن همه اشیا موجودند؛ اما وجود آنها در آن حضرت زمانمند نیست؛ بلکه حال و آنی دائم است. به عبارت دیگر، ازل و ابد در آنجا متحد
-
آواز دهل از دور شنیدن خوش است.
2059 ضرب المثلها
رجوع کنید: «شنیدن کی بود مانند دیدن».
-
آیة الکرسی
533 سرفصلهای قرآنی
یکی از آیات ویژه قرآن، آیة الکرسی و یا آیه 255 و به قولی آیه 255 تا آیه 257 قرآن میباشد.
منابع اسلامی به تفصیل در مورد تفسیر این آیات و نیز عباداتی که آیة الکرسی در آنها مورد استفاده قرار
-
اباضیه
2034 فرقهها، مذهبها، گروهها
«اباضیه» پيروان فردی به نام «عبداللّه بن اباض تميمی« میباشند كه گرایش به عقاید خوارج داشت، اما از خوارج افراطى كناره گرفت تا جایی که با هشام بن حکم، متکلم معروف شیعی روابط صمیمان
-
ابتلاء
2178 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «امتحان».
-
ابر ، سحاب ، مُزن ، معصرات
3750 سرفصلهای قرآنی
واژهی «سحاب» در زبان فارسی به معنای «ابر» است. در قرآن کریم بارها از ابرها به عنوان یکی از نشانههای پروردگار هستی و نیز یکی نعمتهای ب
-
ابراهیم بن حسین بن علی
1916 شخصیتها
جز در مناقب ابن شهرآشوب، در دیگر منابعی که در آنها به نام فرزندان امام حسین(ع) اشاره شده و یا مبارزه ابراهیم بن حصین اسدی
1549 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، «ابواسحاق، ابراهیم بن حصین اسدی» یکی از شهدای کربلا بود که روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع) به فیض
- ابلیس، ابلاس
10512 سرفصلهای قرآنی«ابلیس» از ریشه «بلس» و برگرفته از كلمهی «ابلاس»، به معنای غم و اندوهی است كه از شدت یأس و ناامیدی باشد. و آیه «وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الْمُجْرِمُون» ناظر به همین معناست. یعنی و رو
- ابن السبیل
4018 اصطلاحات فقهی - اصولی«سبیل» به معنای راه است و «ابن السّبيل» اگرچه معنای اولیهاش «فرزند راه» است، اما آنچه در قرآن و روایات و دیگر منابع دینی به این اصطلاح اشاره شده است، مراد از آن، مسافری است که در راه مانده و نيازم
- ابن سینا ، ابو علی سینا
3396 شخصیتهاحسین با کنیهی ابو علی، معروف به ابنسینا و شیخ الرئیس، از فلاسفهی بزرگ اسلامی و بنیانگذار مکتب فلسفی مشاء (سینوی) و پزشک بزرگ ایرانی، ح
- ابو الهیاج عبدالله (علی) بن ابی سفبان
1531 شخصیتهابر اساس گزارش برخی منابع تاریخی معتبر، شخصی از بنی هاشم به نام «علی بن أبی سفیان» - که نام دیگرش عبدالله و کنیهاش ابو الهیاج بود – از شیعیان
- ابو ثمامه صائدی(صیداوی)
1938 شخصیتهایکی از شهدای کربلا، أبوثمامه، عمرو(عمر) بن عبداللّه صائدی(صیداوی) انصاری نام داشت که برخی نام وی را زیاد بن عمرو بن عریب بن حنظله بن دارم
- ابو سعید بن عقیل
1585 شخصیتهاگزارشهای تاریخی حاکی از آن میباشند که در میان شهدای کربلا یکی از پسرعموهای امام ح
- ابو سفیان بن حرب
2837 شخصیتهاابوسفیان؛ صخر بن حرب بن أميه، ده سال قبل از عام الفیل، به دنیا آمد. وی از بزرگان قریش در دوران جاهلیت بود و بعد از ابو طالب
4661 شخصیتهاحضرت ابوطالب(ع) که نامهای دیگرش عمران و عبدمناف میباشد، فرزند عبد المطلب، فرزند هاشم، فرزند عبد مناف، فرزند قصی، از طائفهی قریش، نامش ع
- ابو لهب
2313 شخصیتهاعبدالعزی یکی از فرزندان عبدالمطلب بود که کنیهی اصلیاش ابوعُتبَه بوده، اما چون چهرهاش سرخرو بود، پدرش او را ابولهب میخواند و به تدریج
- ابوبکر بن ابی قحافه
8474 شخصیتهاعبدالله بن ابیقحافة(عثمان) بن عامر بن عمرو بن کعب، با کنیهی ابوبکر، از صحابیان برجسته رسول خدا(ص) بود که بعد از رحلت حضرتشان حکومت را به دست گرفت.
او از قبیلهی بنیتَیم بن مُرّه (یکی از
- ابوبکر بن حسن
2242 شخصیتها«ابوبکر بن حسن» فرزند امام مجتبی(ع) و یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و
- ابوبکر بن عبدالله بن جعفر
1581 شخصیتهابنابر نقل برخی منابع، «عبد الله بن جعفر» فرزندی به نام «ابوبکر» داشت که در حماسه کربلا و یا فاجعه حرّه به شهادت رسید.
- ابوبکر بن علی بن ابی طالب
3243 شخصیتها«ابوبکر بن علی بن ابی طالب» فرزند امام علی(ع) و لیلی بنت مسعود نام یکی از شهدای کرب
- ابوبکر بن قاسم بن حسین
1701 شخصیتها- ابوذر غفاری
3233 شخصیتهاجندب بن جناده(ابوذر غفاری) از صحابهی بزرگ پیامبر اسلام(ص) است که در همان اوایل رسالت، به آنحضرت گروید و از این رو وی یکی از نخستین
- اتحاد عاقل و معقول
2289 طبقهبندی نشده«اتحاد عاقل و معقول» یکی از مباحث فلسفهی اسلامی است. در فلسفه ادراک کلیات، تعقل و معلومات کلی، معقول نامیده میشود. امّا مسئلهی اتحاد عاقل با معقول،اختصاص به معلومات کلی ندارد؛ بلکه طرفداران ا
- اتراف ، مترف
251 سرفصلهای قرآنیاگر فردی دارای رزق و روزی زیادی بوده و در زندگی خود، اسراف و لذتجویی را محور قرار دهد، فردی مترف به شمار خواهد آمد. معمولا چنین افرادی در مقابل فرستادگان خدا و آموزههای دینی از خود مقاومت نشان می
- ابلیس، ابلاس
پرسش های اتفاقی
-
آیا لباس های نجس با شستشو توسط ماشین لباسشویی نیمه اتوماتیک دوقلو، پاک می گردند؟
47415 ماشین های لباس شویی 1386/02/01بیقین اگر بعد از بر طرف شدن عین نجاست، آب کر به همه جای لباس نجس برسد و در اثر چرخیدن خشککن، غسالهی آن خارج شود، لباس پاک میگردد.[1]در ذیل توجه شما را به پاسخ دفاتر مراجع جلب میکنیم:دفتر حضرت آیت الله ...
-
خلاصه ای از زندگی نامه جابر بن حیان را می خواستم؟ آیا او شیعه و شاگرد امام صادق(ع) بود؟
141028 تاريخ بزرگان 1387/05/30جابر بن حیان:او ابو عبدالله یا ابو موسی جابر بن عبدالله طرسوسی کوفی معروف به صوفی است.[1]ابن ندیم در کتاب الفهرست، کنیه اش را ابوعبدالله ذکر می کند و سپس می گوید: رازی در کتاب هایش ...
-
آیا اگر برای نماز و روزهی قضای میت، مبلغی را به نایب بپردازیم، دین میت ادا میشود؟
16521 نماز قضا و استیجاری 1392/04/24در صورتی ذمه میت ادا خواهد شد که نایب، نماز و روزه را انجام دهد. پس چنانچه نایب، فرد مورد اطمینانی باشد و بگوید آنها را انجام دادهام، کافیست. البته برخی از مراجع[1] در اینباره میگویند، همین که براى نماز و روزههایى که از ...
-
اسلام نسبت به چه اقوام و مذاهبی امر به جهاد با آنان داده است تا اسلام بیاورند یا کشته شوند؟ و نسبت به چه ملیت هایی حکم به جهاد داده تا اسلام آورده یا جزیه پرداخت کنند؟
9020 جهاد 1390/08/10دین مبین اسلام آخرین دین در میان ادیان آسمانی و الهی، و دینی است که از طرف خداوند متعال به عنوان دین برگزیده برای همه بشریت انتخاب شده است. با آمدن شریعت اسلام به عنوان کامل ترین شریعت در میان شرائع گذشته، خواست ...
-
چرا حضرت سلیمان(ع) اجنّه کافر و شیطانها را به بند کشید، اما آنان را نابود نکرد؟!
41831 تفسیر 1398/05/03یکی از موهبتها و نعمتهایی که خداوند به حضرت سلیمان(ع) عطا کرد، مهار کردن گروهى از نیروهاى مخرّب بود؛ زیرا به هر حال در میان شیاطین و اجنّه افرادى بودند که به عنوان یک نیروى مفید و سازنده قابل استفاده به حساب نمیآمدند، و چاره
-
اگر سرپرست یک خانواده، از پرداخت خرجی خودداری کرده و یا کم بگذارد، آیا میتوان بدون اطلاع او از پولهایش برداشت؟
10957 گوناگون 1393/07/09چنانچه زن نسبت به حقوق زناشویی شوهر کوتاهی نکرده و مرد نفقهی همسرش را به طور متعارف نپردازد، زن میتواند در صورتی که مفسدهای نداشته باشد هزینه روزانهی زندگی خود را در حد ضرورت، از اموال شوهر بردارد، ولی بهتر است مسئله را از طریق واسطه و بزرگان ...
-
فتوای مراجع عظام تقلید در مورد قمه زدن در زمانهای گذشته و حاضر چیست؟
53010 گوناگون 1387/03/20عزاداری سید الشهداء همواره مورد تأکید ائمه معصومین(ع) و اولیاء دین بوده است، و در طول تاریخ این مراسم وجود داشته است.یکی از شیوههای عزاداری برای امام حسین(ع) و اصحاب آنحضرت در بعضی از شهرها و کشورها "قمه زنی" بوده است که این شیوه را مراجع ...
-
اگر امیدی به بهبودی بیمار نباشد و ادامه درمان نیز با دشواری شدید اطرافیان و هزینههای گزاف همراه باشد، آیا میتوان به درمان پایان داد؟!
4566 گوناگون 1398/04/31در صورتی که امکان بهبودی بیمار وجود نداشته و یا آنکه بسیار ضعیف بوده و مستلزم مشقت زیاد باشد، خودداری از ادامه درمان، شرعاً اشکالی ندارد. البته باید درمان را تا آنجا که توان مالی و جسمی اطرافیان اجازه داده و آنان را به حرج نیندازد، ادامه داد که این ...
-
آیا در منابع اولیهی روایی که حدیث سلسلة الذهب را نقل کردهاند، فراز «بشرطها و شروطها و أنا من شروطها» وجود دارد؟
3030 حدیث 1400/07/03در برخی از نقلهای اوّلیهی حدیث سلسلة الذهب، عین عبارت «بِشَرطِها وَ شُرُوطِها» و یا «بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا» وجود ندارد.[1] البته در آنها نیز بیان نشده است که این فراز، بخشی از روایت نیست.به هر حال، نقلهای دیگری در همان منابع اولیهی ...
-
چگونه میتوانیم در کسب دانش و تحصیل علم، هدف و انگیزه الهی داشته باشیم؟
20086 دستور العمل ها 1392/10/08منظور از اخلاق علمى، خصوصیات و ویژگیهاى پسندیدهاى است که طلبه و دانشجو باید بدانها آراسته باشد، و در محیط علمى آنها را مراعات کند. یکی از این آداب لازم در تحصیل علم و دانش، «اخلاص» است؛ یعنی طلبه و دانشجو باید نیّت خود را تصحیح، و قلبش ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
884390 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
753385 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
731514 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
643755 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
643698 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
639329 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
577201 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576636 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
559005 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558860 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...