جستجوی پیشرفته
بازدید
3496
آخرین بروزرسانی: 1401/01/28
خلاصه پرسش
خداوند فرصتی را برای اقامه نماز در اختیار بندگانش قرار داده، پس چرا اگر آنان در اواخر این فرصت، نمازشان را بخوانند، بر اساس روایتی پروردگار به خشم می‌آید؟!
پرسش
با عرض سلام؛ در روایت آمده است: «یا علی! با وضوی کامل در اول وقت، نماز اقامه کن و نماز را از اول وقتش به تأخیر نینداز؛ چون تأخیر نماز بدون علت و عذر، خداوند را به خشم خواهد آورد». اعتبار این روایت چگونه است؟ با توجه به اینکه نماز اول وقت مستحب است، آیا نماز اول وقت نخواندن گناه است و خشم خدا و عذاب اخروی را در پی دارد؟!
پاسخ اجمالی

همان‌گونه که در پرسش آمده، رسول خدا(ص) در ضمن حدیثی به امام علی(ع) سفارش فرمود:

«یا علی... تقیم‏ الصلاة بوُضوء سابغ‏ فی مَواقیتها و لا تؤَخّرها فإنّ فی تَأخیرها مِن غَیر علّة غضب الله عز و جل‏...»؛[1]

ای علی! نماز را با وضوی کامل(همراه با رعایت آداب) و در وقت خود اقامه کن و آن‌را به تأخیر نینداز؛ زیرا تأخیر انداختن نماز اگر بدون دلیل باشد، موجب خشم خدای(عز و جل) می‌‌گردد.[2]

در توضیح این حدیث باید گفت:

  1. پیامبر خدا(ص) و امامان معصوم(‏ع)، در احادیث متعددی به نماز اول وقت سفارش فرموده‌اند[3] که از جمله‌ی این روایات، حدیث یادشده است که روایتی معتبر بوده و سند آن نیز قوی شمرده شده است.[4]
  2. همانگونه که در خود روایت تصریح شده، خشم خداوند تنها در مورد تأخیری در اقامه‌ی نماز است که عامدانه و بدون عذر موجه باشد.[5]
  3. خشم، به تناسب عوامل و اسباب آن، مراتب و درجات دارد. به عنوان نمونه انسان گاهی به جهت عدم احترام متناسب با جایگاه، گاهی به جهت شنیدن ناسزا، گاهی به جهت نزاع و کتک‌‌کاری و گاهی به جهت کشته‌شدن عزیزانش به خشم می‌آید، ولی مشخص است درجه‌ی خشم او در موارد یادشده، بسیار متفاوت است. در مورد خدای متعال نیز گاهی خشم و نهی او از یک عمل به حدی است که موجب حرمت آن عمل شده، و گاهی خشم و نهی او از یک عمل موجب کراهت آن عمل می‌شود و در مراحل بالاتر، حتی یک ترک اولی بدون آن‌که مکروه نیز باشد، از درجه رضایت حضرت حق می‌کاهد که می‌توان از آن نیز به عنوان درجه بسیار پایینی از خشم یاد نمود.
  4. در برخی روایات آمده است که نماز در اول وقت، موجب رضوان و خوشنودی خداوند است، و نماز آخر وقت مشمول عفو و غفران خداوند خواهد شد؛ و عفو و غفران در جایی است که تقصیر و کوتاهی وجود داشته باشد.[6]

از این روایت می‌توان فهمید هر چند تأخیر نماز موجب ناخرسندی خداوند است، ولی هنگامی که به هر دلیل در آخر وقت انجام ‌شود، مورد عفو و بخشش قرار می‌گیرد؛ و صد البته ارزش آن هیچ‌گاه به ارزش نماز اول وقت نخواهد رسید؛ و چنان‌که در برخی روایات آمده است، تفاوت نماز اول وقت با آخر وقت مانند تفاوت دنیا و آخرت است[7] که دنیا در برابر آخرت بسیار کم‌ارزش و بی‌بها‌ است.

در هر صورت به نظر می‌رسد، عنوان «خشم خدا» در این حدیث نه به جهت حرمت و یا حتی کراهت شدید این کار، بلکه به جهت جایگاه والای نماز و تأکید بر استحباب انجام فوری و اول وقت آن است.

در زندگی عادی ما نیز مشابه چنین موضوعی قابل تصور است. به عنوان نمونه، اگر پدر و مادری در ابتدای صبح از دو فرزندشان بخواهند که هر کدامشان تا غروب آفتاب، کاری را برای آنها انجام دهد و یکی از آن دو فورا درخواست آنان را اجابت کرده و دیگری در دمادم غروب - آن هم با کسالت و بی‌میلی- خواسته پدر و مادرش را انجام دهد، طبیعی است که آنان فرزند اولشان را بیشتر دوست داشته و از فرزند دوم - که به هر حال نافرمانی هم نکرده - کمی دلگیر باشند.


[1]. ابن بابویه، محمد بن علی، خصال، ج ‏2، ص543، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، 1362ش؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج‏ 2، ص 154، ح 7[1]، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[2]. «منظور از خشنودی و رضایت خداوند»، 33881.

[3]. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه ر. ک: «آثار و برکات نماز اول وقت و سبک نشمردن نماز»، 33705.

[4]. مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین، ج ‏12، ص 171، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور، چاپ دوم، 1406ق.

[5]. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ(ع) أَنَّهُ قَالَ‏ لِکُلِّ صَلَاةٍ وَقْتَانِ أَوَّلٌ وَ آخِرٌ فَأَوَّلُ الْوَقْتِ‏ أَفْضَلُهُ وَ لَیْسَ لِأَحَدٍ أَنْ یَتَّخِذَ آخِرَ الْوَقْتَیْنِ وَقْتاً وَ إِنَّمَا جُعِلَ آخِرُ الْوَقْتِ لِلْمَرِیضِ وَ الْمُعْتَلِّ وَ لِمَنْ لَهُ عُذْرٌ وَ أَوَّلُ الْوَقْتِ رِضْوَانُ‏ اللَّهِ وَ آخِرُ الْوَقْتِ عَفْوُ اللَّهِ وَ الْعَفْوُ لَا یَکُونُ إِلَّا مِنَ التَّقْصِیرِ وَ إِنَّ الرَّجُلَ لَیُصَلِّی فِی غَیْرِ الْوَقْتِ وَ إِنَّ مَا فَاتَهُ مِنَ الْوَقْتِ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَهْلِهِ وَ مَالِه». ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، ج 1، ص 137، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.

[6]. «قَالَ ع‏ أَوَّلُ الْوَقْتِ‏ رِضْوَانُ‏ اللَّهِ وَ آخِرُهُ عَفْوُ اللَّهِ وَ الْعَفْوُ لَا یَکُونُ إِلَّا مِنْ ذَنْب»‏. ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 217، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1413ق.

[7]. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ فَضْلَ الْوَقْتِ‏ الْأَوَّلِ عَلَى الْآخِرِ کَفَضْلِ الْآخِرَةِ عَلَى الدُّنْیَا»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 274، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...