گنجینه پاسخ‌ها (طبقه بندی موضوعی:اصطلاحات)
-
«خرقه» در عرفان اسلامی کنایه از چیست؟
251 1397/02/24 اصطلاحاتخرقه در لغت به معنای تکه پارچه ، یا جامه ای است که از تکه های پارچه دوخته شده باشد. در تصوف و عرفان ، واژه خرقه هم به معنای لباسی مخصوص است که پوشیدن و دراوردن ان دارای اداب و رسوم ویژه ای می باشد ؛ و ...
-
معنا و جایگاه «خرابات» و «پیر خرابات» در عرفان اسلامی چیست؟
306 1397/02/16 اصطلاحاتخرابات در لغت جمع خرابه به معناى شراب خانه ، میخانه ، میکده و ویرانه ها است. [ 1 ] و در اصطلاح عرفانی عبارت است از: خراب شدن صفات و عادات نفسانی بشری ، و فانى شدن وجود جسمانى. [ 2 ] خراباتی به کسی می ...
-
«رحمت وجوبیه» و «رحمت امتنانیه» به چه معنا است؟
447 1397/01/12 اصطلاحاترحمت در لغت به معنای اراده رساندن خیر به دیگران ، [ 1 ] رقت ، عطوفت و رافت ، [ 2 ] امده است. رحمت امتنانیه به این معنا است که پیش از این که مخلوق کاری انجام دهد و استحقاق رحمت داشته باشد ، خداوند بر ...
-
«ولی تابع» در عرفان به چه معنا است؟
435 1396/12/15 مقاماتیکی از مباحث مهم عرفان مبحث ولایت و ولی است ؛ شاید یکی از بلندترین قله ی محبوب و مطلوب عرفا رسیدن به مقام ولایت و معرفی ان است. اهل عرفان با بیانات مختلف ولی را معرفی می کنند: 1. ولی شخصی است که طاعت ...
-
آیا «ثابتات ازلیه» که معتزله بیان کرده‌اند همان «اعیان ثابته» نزد عرفا است؟
448 1396/11/29 اصطلاحاتاز نظر معتزلیان شی اعم از وجود است ؛ زیرا بین وجود و عدم ، حد وسطی به نام حال وجود دارد که هرچند وجود ندارد ، اما مفهوم شی بر ان صادق است ؛ اما اعیان ثابته در نظر اهل عرفان همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی ...
-
«مقام تحیر» در عرفان به چه مقامی گفته می‌شود و اینکه «حیرت بر شخص متحیر احاطه داشته و این تحیر، عین وصول است»، معنایش چیست؟
559 1396/11/10 مقاماتمقام حیرت یا مقام تحیر اصطلاحی عرفانى بوده ؛ و به معنای سرگردانى در بحر توحید و وادى عشق است که بنده در دریاى بی کران احدیت سرگردان شود و محو جمال و جلال جبروت الهى شود. [ 1 ] مقالات متعددی در شرح و ...
-
منظور از کلمه «عین الحق» در باب الهام الهی چیست؟
444 1396/11/08 اصطلاحاتعین الحق اصطلاح عرفانی است که در این علم کاربرد فراوانی دارد. بیشترین کاربرد این اصطلاح برای اشاره به مقام ذات خداوند و اصطلاحی هستی شناسانه است ؛ اما گاهی در مبحث الهامات و در معرفت شناسی عرفانی نیز به ...
-
«قطب عالم امکان» به چه معنا است؟ و چرا به امام مهدی(عج) قطب عالم امکان می‌گویند؟
1381 1396/09/23 امام مهدی عجقطب در لغت و روایات به معنای سنگ زیرین اسیاب است: قطب الرحی اهن سنگ زیرین اسیاب که سنگ بالاى اسیاب بر روى ان می چرخد. [ 1 ] امام علی ع می فرماید: و انما انا قطب الرحى ... ؛ [ 2 ] و من قطب و میخ ...
-
منظور از «مقام ترک سؤال» در عرفان اسلامی چیست؟ مگر نمی‌گوییم که پرسیدن عیب نیست و ندانستن عیب است؟!
974 1396/02/31 مقام شناسیمقصود از سؤال که در مباحث عرفان عملی از ان نهی شده و نیز مراد از مقام ترک سؤال که به عنوان یک مقام عرفانی مطرح است ، درخواست مساعدت مالی و مادی از دیگران بوده و منظور از ان ، بازداشتن عارف از پرسش در مورد ...
-
آیا «حجت خدا» با «خلیفه خدا» به یک معنا بوده و یا تفاوتهایی با هم دارند؟
736 1396/02/10 اصطلاحات1. حجت حجت در لغت ؛ چیزى است که به وسیله ان پیروزى در مقابل مخالف به دست می اید. [ 1 ] دانشمندان علوم مختلف ، بر اساس معنای لغوی ، اصطلاح حجت را در مصادیق مناسب ان دانش به کار می برند ؛ به عنوان مثال ...
-
«عارف گاه در معرض اسمای جلالی قرار می‌گیرد و گاه اسمای جمالی» مراد از این سخن چیست؟
613 1396/02/09 اصطلاحاتاسما و صفات جمالی و جلالی دارای تفاسیر مختلف است ؛ تفسیر معروف و مشهور این است که: مقصود از صفات جمال ، صفاتى است که از کمالات موجود در مرحله ذات حکایت می کنند و مقصود از صفات جلال ، صفاتى است که از تنزیه ...
-
انواع حلول و اتحاد از دیدگاه عرفان، کلام و حکمت اسلامی چیست؟
1849 1395/10/04 اصطلاحاتتعریف حلول و اتحاد حلول در لغت از ریشه حل به معنای فرود امدن و نازل شدن است ، [ 1 ] و اتحاد به معنای یکی شدن دو چیز است. [ 2 ] اقسام حلول در نظر متکلمان حلول اقسامی دارد که به برخی از انها اشاره می ...
-
معنای عبارات «تغییر و تغیّر» و «تعیین و تعیّن» که در منابع اسلامی از آنها استفاده می‌شود چیست؟
1369 1395/09/13 کلیاتالف. معنای تغییر و تغیر در لغت و اصطلاح تغییر و تغیر از ماده غیر ؛ به معناى تغییر صورت چیزى بدون تغییر ذات ان ، تبدیل به غیر ، [ 1 ] تحول و دگرگون شدن چیزی ، [ 2 ] است. این دو کلمه ؛ در اصطلاح فقهی ...
-
قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء چه کسانی هستند؟
8409 1394/12/27 انسان کاملعناوین نامبرده شده قطب ، اوتاد ، ابدال ، نجبا و صلحا از اصطلاحاتی است که در برخی کتاب های عرفانی امده است و اشاره به مقاماتی دارد که اهل عرفان در مورد اهل سیر و سلوک و عرفان عملی بر می شمارند. اصرار و ...
-
القائات سبوحی و هیمان شهودی به چه معنا است؟
2040 1394/12/26 اصطلاحاتالقائات جمع القا در لغت به معنای یاد دادن ، اموختن و افکندن می اید. سبوح از ریشه سبح است و به معنای پاک ، منزه و ستایش شده است ؛ و چون تسبیح حقیقی مخصوص خداوند است ، هرگاه سبوح گفته شود مقصود خداوند متعال ...
-
آیا خضوع با خشوع فرق دارد؟
16950 1394/07/26 ارتباط انسان و خداواژگان های خضوع و خشوع هر دو به معناى تذلل و انکسار امده اند. [ 1 ] با ان که این دو واژه تا حد زیادی مترادف با یکدیگر به نظر می ایند ، اما برخی اندیشمندان ، تفاوت هایی را نیز میان انها در نظر گرفته اند ...
-
در بحث اعیان ثابته، عرفا می‌گویند هر موجودی بر اساس استعدادش – که آن را از عین ثابتش گرفته - افاضه فیض می‌شود، پرسش این است که چرا خداوند اصل استعدادها را در اعیان، متفاوت قرار داده و شب قدر با وجود اعیان ثابته چه معنایی خواهد داشت؟
6173 1394/01/03 اصطلاحاتبحث اعیان ثابته از مباحث مهم فلسفی - عرفانی است. در این زمینه گفته شده است: موضوع اعیان ثابته از لحاظ مختلفی اهمیت دارد. برخی ان را از مهم ترین نواوری های شیخ اکبر محی الدین عربی به شمار می اورند. این ...
-
واژه «یقظه» که در متون عرفانی کاربرد بسیاری دارد، به چه معنا است؟ آیا منشأ قرآنی و روایی دارد؟
7115 1393/12/17 حدیثواژه یقظه در لغت از ریشه یقظ و به معنای بیداری و توجه است. مشتقات این ریشه در قران و روایات نیز وجود دارد. در متون عرفانی ؛ یقظه ؛ به معنای بیدارى از خواب غفلت بوده و موجب ان معرفت و تجلى انوار الهى در ...
-
جایگاه وجودی «لوح محفوظ» و «لوح محو و اثبات» کجا است و ارتباطشان با «عین ثابت» چیست؟
5121 1393/09/24 چینش وجودمقصود از لوح محفوظ ( ام الکتاب ) همان علم ازلى الهی است که مقدرات در ان ثابت و غیر قابل تغییر است. مقصود از لوح محو و اثبات ، چیزی است که سرنوشت و تقدیر هر چیزى بر ان ثبت شده ، لکن هیچ کدام از این تقدیرات ...
-
معنای تخلیه روح چیست؟
7264 1393/07/02 مقاماتمسئله تخلیه روح در سخنان حکیمان و اهل معرفت بحث شده است. انچه از سخنان انان به دست می اید ؛ این است که انسان در پرتو تزکیه نفس و اجتناب برخی از کارها و تمرین و ممارست در انجام بعضی اعمال ؛ این توانایی ...
-
تفاوت میان «وحدت وجود»، «وحدت موجود» و «وحدت شهود» در چیست؟
7752 1393/06/17 وحدت وجوددر مورد تفاوت بین وحدت وجود و وحدت موجود به پاسخ های ذیل رجوع شود: 8343 ( وحدت وجود و موجود ) و 4639 ( وحدت وجود ) و 4642 ( نظریۀ وحدت وجود در برابر چالش ها و مشکلات ) . وحدت شهود در مورد وحدت شهود ...
-
مقصود از «اسمای کلی» یا «أئمة الأسماء» که اهل معرفت گفته‌اند چیست؟
4337 1393/06/17 اصطلاحاتاهل معرفت برخی از اسما و صفات را امام یا کلی می دانند. منظور از کلی در این جا ، چیزی شبیه کلی سعی در فلسفه است. اسم کلی ان است که شامل اسمای جزئی می شود و اسم جزئی نیز ان است که تحت اسم کلی دیگر قرار ...
-
منظور بایزید از جمله: «حسبی من نفسی حَسبی» چیست؟
2861 1393/06/16 اصطلاحاتاین جمله که حسبی من نفسی حسبی ؛ من خودم برای خودم کافی هستم. از سخنانی است که به بایزید بسطامی نسبت می دهند. [ 1 ] این نوع سخنان را در اصطلاح شطحیات می نامند که ظاهر ان مخالف با شریعت است ؛ به همین جهت ...
-
معنای «آب آتش افروز» در عرفان چیست؟
3781 1393/06/08 اصطلاحاتکلمه اب در ادب و عرف به معناى ماده سیال معروف است و در ترکیبات مختلف با کلمات خاصى معانى متعدد دارد ؛ و به همین صورت یعنى به صورت بسیط و غیر مرکب در اصطلاح عارفان کنایه از علم و دانش است. در کلمات مشایخ ...
-
«سقیط الرفرف» چه کسانی‌اند؟
3621 1393/05/25 مقاماتظاهرا تعبیر سقیط الرفرف در روایات نیامده ، بلکه از اصطلاحات عرفانی است که به بررسی ان خواهیم پرداخت: 1. ابن عربی وقتی در کتاب فتوحات مکیه وقتی مقامات مردان الهی را برمی شمرد ، درباره سقیط الرفرف می گوید: ...
-
فرق عرفان اخباری‌ها و اصولی‌ها در چیست؟
2702 1393/03/20 عرفان اسلامی و مکاتب دیگر1. دانشمندانی ( اعم از فقیه ، متکلم ، فیلسوف و عارف ) را که در استنباط و به دست اوردن احکام ، به اجتهاد و نظر تکیه می کنند و با اعمال رای و نظر ، احکام را از ادله انها ( قران ، سنت ، عقل و اجماع ) به دست ...
-
این روایت که «جذبه‌ای از جذبه‌های حضرت حق برابر با عمل جن و انس است» به چه معنا است؟
5007 1393/03/07 درایه الحدیثاین متن به عنوان سخنی از پیامبر ( ص ) در کتب روایی شیعه نیامده است ؛ اما در کتاب های فلسفی عرفانی ، همچنین تفسیرهای عرفانی امده است. ترجمه انچه در این متون امده ، به این صورت است که پیامبر ( ص ) فرمود: ...
-
«سرادق»، «کرسی»، «عرش» و «اعیان ثابته» به چه معنا و مفهوم هستند؟
7343 1393/02/07 اصطلاحاتاعیان ثابته بحث اعیان ثابته از مباحث مهم فلسفی - عرفانی است. یکی از محققان در این زمینه می گوید: موضوع اعیان ثابته از لحاظ مختلفی اهمیت دارد. برخی ان را از مهم ترین نواوری های شیخ اکبر محی الدین عربی ...
-
مراد از علم لدنی چیست؟
15002 1392/12/28 اصطلاحاتکلمه لدن در زبان عربی به معنای نزد است [ 1 ] و یا ان یای نسبت است. مقصود از علم لدنی علومی است که بدون وسایط و ابزار مادی و عادی از خداوند متعال دریافت می شود. [ 2 ] به بیان برخی از نویسندگان: علم لدنى ...
-
معانی حروف «الف»، «صاد»، «قاف»، «کاف» و «نون» و ... چیست؟
6896 1392/10/26 اصطلاحاتاین حروف که به انها حروف ابجد [ 1 ] و هجا گفته می شود ؛ می توانند کدها و نشان هایی برای برخی حقایق و معارف الهی باشند که در برخی روایات بدان پرداخته شده است که در ذیل نمونه هایی از این روایات ارائه خواهد ...
-
طبیعت کلیه به چه معنا است؟
4509 1392/07/28 کلیاتطبیعت کلیه دارای دو اصطلاح است ؛ اول اصطلاحی است که میان اهل منطق و فلسفه معروف است و مقصود انان همان طبیعت است. توضیح این که ؛ در نظر انان کلی بر سه قسم است: 1 . کلی منطقی که همان مفهوم کلی است ؛ یعنی ...
-
فرق حدس منطقی و عرفانی چیست؟
4997 1392/07/21 منطق ارسطو و دیالکتیکدر نظر اهل منطق حدس ، مرتبه ای از قدرت و قوت اندیشه انسانی است که در اثر مشاهده و تجربه زیاد به دست می اید. کسی که از قدرت حدس برخوردار باشد بسیار سریع به نتیجه می رسد. به عبارت دیگر ، در نظر اهل منطق ...
-
معنای جمله «انسان کامل، مظهر تشبیه و تنزیه و جامع همه اسمای حسنای الهی است» چیست؟
5927 1392/06/17 اصطلاحاتتشبیه و تنزیه دارای دو اصطلاح است: یکی اصطلاح کلامی و دیگری اصطلاح عرفانی. تشبیه و تنزیه در این دو اصطلاح هر چند تقریبا نزدیک به هم هستند ، ولی تفاوت هایی نیز دارند. تشبیه در اصطلاح کلامی به معنای مشابه ...
-
«رَبّ مطلق» و «رَبّ مضاف» چیست؟
5142 1392/06/16 تجلی ذاتیرب مطلق ( اصطلاحی عرفانی و فلسفی ) ، به واجب الوجود بالذات و معبود مطلق گویند که تنها ذات اقدس خدای تبارک و تعالى است که هیچ کس شریک او نیست. [ 1 ] از ان جا که خدا مالک همه هستى است ، در نتیجه تدبیر همه ...
-
ذات انسان از کجا سرچشمه گرفته و تأثیرات آن در رفتار آدمی چگونه است؟
24008 1386/02/20 انسان شناسیطبق دیدگاه حکمت متعالیه ، ذوات ابتدا به صورت نامتعین وجود داشتند ، سپس با تکون مادی تشخص می یابند و از این به بعد به صورت فردی باقی می مانند. ذات انسان ، هر دو جنبه ی مادی و معنوی اولیه انسان را ...
