جستجوی پیشرفته
بازدید
18483
آخرین بروزرسانی: 1391/01/19
خلاصه پرسش
شخصیت اُبىّ بن کعب چگونه بود؟
پرسش
شخصیت اُبىّ بن کعب چگونه بود؟ اهل بیت (ع) چه نظری درباره او و روایات منقول از او داشتند؟
پاسخ اجمالی

اُبىّ بن کعب یکی از مشهورترین اصحاب پیامبر اسلام بوده (ص) و در نزد همه مسلمانان اعم از شیعه و اهل سنت دارای احترام است. در منابع شیعی روایات محدودی از او وجود دارد، و بزرگان علم رجال، وی را از اصحاب رسول خدا و از کاتبان وحی دانسته اند. با توجه به روایاتی که از وی نقل شده است، می توان به ارادت و محبت او به اهل بیت (ع) به ویژه امام علی (ع) پی برد.

 

پاسخ تفصیلی

ابی بن کعب یکی از مشهورترین اصحاب پیامبر اسلام (ص) و از قاریان قرآن و متخصص در فن قرائت قرآن بوده است.[1] وی در نزد همه مسلمانان اعم از شیعه و اهل سنت دارای احترام است.[2] در منابع شیعی روایات محدودی از او وجود دارد، و بزرگان علم رجال، وی را از اصحاب رسول خدا و از کاتبان وحی دانسته اند.[3] با توجه به روایاتی که از وی نقل شده است، می توان به ارادت و محبت او به اهل بیت (ع) به ویژه امام علی (ع) پی برد.

 

از جمله روایاتی که از او در منابع شعیی به جا مانده، بیانات او در حوادث جانشینی پیامبر اسلام (ص) است که با قاطعیت و صلابت مثال زدنی؛ حادثه غدیر خم و روایات پیامبر (ص) در موضوع خلافت را برای مردم نقل کرده و بدان ها بر علیه غاصبین خلافت احتجاج می کند.

 

طبرسی در کتاب "احتجاج" بیانات ابی بن کعب را به طور مفصل نقل می کند که جهت اختصار فقط به فرازهایی از آن اشاره می شود:

 

"پس از خطبه أبو بکر- در روز جمعه اوّل ماه مبارک رمضان- ابىّ بن کعب برخاسته و این گونه سخنرانى کرد: اى گروه مهاجر که خشنودى خداوند را در نظر داشته و در قرآن مورد ثناى الهى قرار گرفته‏اید، و اى گروه انصار که در شهر ایمان سکنى گزیدید و به همین جهت خداوند در قرآن از شما تعریف کرده، آیا فراموش کرده اید یا خود را به فراموشی زده‏اید، آیا تبدیل عهد و پیمان کردید و یا تغییر آئین داده‏اید، یا خذلان(پَستی) اختیار کرده یا عاجز شده‏اید؟! مگر شما فراموش کرده‏اید که رسول خدا (ص) در [روز غدیر] در میان ما بپا خواسته و علی را در مقابل همه نگه داشته و فرمود: «هر کس که من مولاى او هستم علىّ مولاى اوست، و کسى که من نبىّ او هستم علىّ امیر اوست»؟! مگر از خاطر برده‏اید که رسول خدا (ص) به او فرمود: «اى علىّ جایگاه تو نزد من هم چون جایگاه هارون است در نزد موسى، جز آنکه پس از من هیچ پیامبرى نیست. اطاعت امّت از تو پس از من، مانند اطاعت آنان از من در زمان حیاتم، واجب است».؟

 

مگر این سخن پیامبر را فراموش کرده‏اید که مى‏فرمود: «هر گاه در میان شما نبودم و علىّ را خلیفه شما ساختم فردى هم چون خودم را بر شما گماشته‏ام»؟

 

آیا از خاطر برده‏اید که پیامبر قبل از رحلتش، ما را در خانه فاطمه (س) گرد آورده و فرمود: خداوند تبارک و تعالى به موسى وحى فرمود که برادرى از اهلت انتخاب نموده و او را نبىّ قرار ده، و خانواده او را فرزندان خود نما، تا ایشان را از هر آفتى حفظ، و از هر شکّ و تردیدى پاک نمایم. موسى هارون را به برادری برگزید، و فرزندان او را پس از خود رهبران بنى اسرائیل ساخت. حال خداوند به من وحى فرموده که (هم چون موسى نسبت به هارون)؛ تو نیز على را به برادری برگزین، و فرزندان او را چون اولاد خود محسوب دار [امامان امّت قرار ده‏]، که من ایشان را هم چون فرزندان هارون مطهّر نمودم، بدانید که من نبوّت را به تو ای پیامبر ختم نموده و پس از تو دیگر هیچ پیامبرى نخواهد بود»، و آن فرزندان همان امامان هدایت یافته‏اند. به خدا سوگند که شما پس از رحلت پیامبر عهد و پیمان او را شکستید، و در مسأله عترت او به اختلاف افتاده و دیگران در این مسأله دست به دامن رأى و نظر خود شدند".[4]

 

همه این مطالب نشان از ولایت پذیری ابی بن کعب دارد که به سفارش پیامبر (ص) در مورد امام علی (ع) پایبند بوده و دیگران را نیز بر این امر ترغیب کرده است. ابی بن کعب با فاصله چند سال از رحلت پیامبر، از دنیا رفت. در باره زمان وفات وی اختلاف است؛ عده ای وفات او را در زمان عثمان می دانند ولی بنا بر ترجیحی که ابن حجر در کتاب " الاصابة" قائل شده است، وی در زمان خلافت عمر و در سال 22 هجری وفات کرده است.[5]

 

در پایان خاطر نشان می کنیم که از ابی بن کعب روایات چندانی در منابع شیعی وجود ندارد، لذا نظری از اهل بیت (ع) درباره روایات او یافت نشد.

 



[1]. ابن عبد البر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ج1، ص 65، دار الجلیل، بیروت، 1412ق.

[2]. مانند این که در منابع اهل سنت بیان شده است که خلیفه دوم به او لقب "سید المسلمین" را داده است؛ ر.ک: ابن اثیر، اسد الغابة، ج1، ص 61، دار الفکر، بیروت، 1409ق.

[3]. علامه حلی، کتاب رجال، ص 22، دار الذخائر، قم، 1411ق.

[4]. طبرسی، فضل بن حسن، احتجاج، ترجمه مازندرانی، ج 1، ص 254 تا 260، انتشارات اسلامیه، تهران، 1381 ش.

[5]. عسقلانی، ابن حجر، الاصابة، ج1، ص 181، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1415ق.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود