جستجوی پیشرفته
بازدید
16329
آخرین بروزرسانی: 1393/08/06
خلاصه پرسش
آیا توسل موجب گمراهی است و اصلا آیا برای توسل دلیلی داریم؟
پرسش
در یکی از شبکه ها از توسل بحث شد و کسی در دفاع از عقیده شیعه گفت اگر توسل شرک است و کار اشتباهی است پس چرا بعد از توسل مثلا به امام رضا بیمار شفا پیدا می کند ؟ و در جواب او گفته شد که این شفا دادن در واقع به خاطر این است که این ها دچار گمراهی هستند و چون به گمراهی خود پافشاری می کنند خداوند مستقیما آن بیمار را شفا می دهد تا آنها فکر کنند بیمار به خاطر توسل شفا پیدا کرده است . این مصداق این جمله است که می گوید هر که به گمراهی خود پافشاری کند ما او را گمراه تر می کنیم و اگر اینطور باشد تمام توسلات و نتایج آنها همگی ما را گمراهتر می کند لطفاً با دلیل عقلی و نقلی بطلان این مدعی را ثابت کنید؟
پاسخ اجمالی

نه تنها توسل موجب گمراهی نیست بلکه راه و وسیله ای برای قرب الی الله است. و این که امام رضا (ع) بیمار را شفا می دهد دلیل اصلی صحت توسل نمی باشد ولی مؤید خوبی بر این امر است، البته بعد از آن که با دلایل عقلی و نقلی آن را ثابت کردیم . نظام جهان نظام عِلّی و معلولی است و همان طور که در دنیای مادی برای رسیدن به اهداف باید اسباب آن فراهم باشد در نظام زندگی معنوی و ملکوتی هم چنین نظامی استوار است، همانطور که قرآن هم به مؤمنان می گوید : از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید و برای تقرب به او وسیله ای بجویید.

پاسخ تفصیلی

توسل هم دلیل عقلی دارد و هم دلیل نقلی و شفای بیماری هم که به عنوان دلیل صحت توسل مطرح شده دلیل اصلی نیست ،بله می توان از آن به عنوان یک مؤید استفاده کرد. از طرفی پاسخی هم که طرف مقابل به او داده نوعی مغالطه است ؛زیرا ما در جایی می توانیم از عموم «هر کس به گمراهی خود پافشاری کند گمراهترش می کنیم» استفاده کنیم که موضوع گمراهی را اثبات کنیم ، در اینجا اگر بخواهیم به استدلال، صورت منطقی بدهیم چنین می شود :

 

ص ) توسل پافشاری به گمراهی است

 

ک ) هر کس به گمراهی خود اصرار کند ما گمراهترش می کنیم

 

در نتیجه هر کس به توسل اصرار کند ما گمراهترش می کنیم

 

هر استدلالی علاوه بر صورت منطقی صحیح نیاز به مقدمات درست و صحیح دارد ،در این استدلال ،مقدمه اول که «توسل پافشاری به گمراهی است» فقط یک ادعاست که هیچ دلیلی ندارد .

 

به عبارتی آن ها گمان کرده اند که توسل هیچ دلیلی ندارد و از همین گمان نادرست خود، این مقدمه را استخراج کرده که توسل اصرار به گمراهی است ،در حالی که أمر کاملا برعکس می باشد و نه تنها توسل دلیل دارد بلکه دلائل محکم و متقنی دارد که هر کس آن را بشنود از توسل به عنوان بهترین وسیله برای قرب الی الله استفاده می کند .

 

توسل در اصطلاح عبارت است از اینکه انسان چیزی را به عنوان وسیله ،به درگاه خداوند عرضه کند تا این که خداوند دعای او را قبول کرده و به مطلوبش برساند .

 

مجرا بودن اسباب برای رسیدن به مقصود چه در زندگی مادی و چه در زندگی معنوی، یک امر فطری و عقلی محسوب می شود. حتی موجودات نباتی و حیوانی نیز از این امر مستثنی نیستند .

 

اساساً نظام آفرینش نظام اسباب و مسببات است چنان که امام صادق(ع) می فرمایند: خداوند إبا دارد از این که امور را به جز از طریق اسبابش به جریان بیندازد، لذا برای هر چیزی سببی قرار داد . [1]

 

آدمی در زندگی عادل و طبیعی خود، با به کار گیری عقل و فطرت خویش پیوسته در پی جستجوی اسباب و وسایل عادی و طبیعی، برای رفع نیازهای مادی زندگی بوده است، اساسا این همه پیشرفت و تحول شگرف در زندگی مادی انسان، از طریق توسل به اسباب مناسب هر پدیده و کشف روابط علی و معلولی آن فراهم شده است .نکته اساسی در این میان آن است حیات انسان تنها در همین زندگی مادی خلاصه نمی شود بلکه زندگی معنوی و ملکوتی او اساسی ترین بخش از حیات آدمی را تشکیل می دهد و نظام حاکم بر آن نیز بر اساس نظام سببی و مسببی استوار است ،با این فرق که در نظام زندگی طبیعی، انسان با بهره گیری از عقل و دانش تجربی توان شناسایی اسباب مناسب را دارد ،لکن در زندگی معنوی شناسایی اسباب تعالی انسان و نحوه تمسک به آن، نوعا خارج از قلمرو عقل و تجربه بشری می باشد لذا عقل انسان ضرورت وجود اسباب تقرب بین او و خداوند را به خوبی تشخیص می دهد ولی در شناسایی مصادیق آن،خود را به شدت محتاج منابع دینی می یابد .

 

قرآن به مؤمنان امر می کند که در جستجوی وسیله به سوی خدا باشند .«   یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَ جَهِدُوا فى سبِیلِهِ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ » [2] ؛ای مؤمنان از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید و برای تقرب به او وسیله ای بجویید، و در راه خدا جهاد کنید، باشد که رستگار شوید .

 

این آیه به روشنی می رساند که تقرب به خدا در گرو وسیله یا وسایلی است که در پرتو آنها قرب معنوی به دست می آید .حالا این وسیله چیست ؟

 

روایات بسیاری در کتب روایی شیعه و اهل سنت پیامبر اسلام و اهل بیت او را بهترین وسیله تقرب به خدا معرفی کرده است. [3]    

 

بحث نقلی توسل هم در روایات شیعه و هم در روایات اهل تسنن بسیار فراوان است و با این همه کثرت روایی جایی برای شک و شبهه در آن باقی نمی ماند .

 

برای مطاله بیشتر در این زمینه، به نمایه های زیر مراجعه کنید:

فلسفه توسل به اهل بیت 1321 (سایت: 1316) .

توسل و شفاعت از نگاه اهل سنت 4889 (سایت: 5777) .

اعتقاد اهل سنت به توسل قبل از ابن تیمیه 2143 (سایت: 2261) .

 

 

[1] . نک: کلینی، الکافی، ج1، ص 183 ،دار الکتب الاسلامیه، 1365.

[2]    مائده ، 35

[3]   نهج البلاغه ،خطبه 106

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    793397 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    757138 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    680935 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    659345 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648885 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600828 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580189 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565023 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564300 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    559870 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود