اصطلاحات و مدخل ها
-
جوان ، جوانمردی ، فتی ، فتوت
5214 سرفصلهای قرآنی
واژهی «فتوت» به معنای «جوانمردی» و «جوانی» از ریشه «فتی» به معنای جوان، و یا جوان قوی میباشد. این واژه و مشتقات آن در قرآن به صورت «
- جود ، سخاوت
2678 اصطلاحات اخلاقی«جود» و سخاوت عبارتند از: بخشش داراییها خواه مال باشد و خواه علم.
جود و سخاوت یکی از فضایل اخلاقی است که در دین اسلام فراوان بر
- جودی
- جون
2409 شخصیتهاجون، بردهای سیاه پوست از اهل نوبه و غلام ابوذر غفاری بود. او بعد از رحلت ابوذر، همواره در کنار اهل بیت پیامبر اسلام(ص) بوده و در نهایت هم
- جوین بن مالک
2081 شخصیتها«جوین بن مالک» نام یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع)
- جهاد ، حرب ، قتال ، جنگ ، نبرد
22130 سرفصلهای قرآنینبرد و جنگ در زبان عربی و در قرآن کریم با واژههای گوناگونی چون «جهاد»، «حرب»، «قتال» و ... بیان شده است که از این میان، واژه «جهاد» در بیشتر موارد، نوعی تقدس را به
- جهل ، نادانی
5853 سرفصلهای قرآنیبیشتر لغتشناسان«جهل» را به «نادانی» و در مقابل «علم و دانش» معنا کردهاند. همچنین آن را به معنای سفاهت(ضد حلم) و بیاعتنایی به حق نیز می
- جهل بسیط ، جهل مرکب
1904 اصطلاحات منطقیجهنم (دوزخ)
- چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
43221 سرفصلهای قرآنیواژههای «عین»، «بصر»، «نظر» و «رؤیت» و مشتقات آنهاکه معادل فارسیشان چشم و بینایی و دیدن است در قرآن فراوان به کار رفته است؛ مانند «
- چشم برزخی
1427 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «برزخ».
- چشم دل
2348 اصطلاحات عرفانیمراد از «چشم دل»، ادراک شهودی و دریافت با دل و قلب است که در مقابل دیدن با چشمهای ظاهری مورد استفاده قرار میگیرد.
- چلهنشینی
1986 اصطلاحات عرفانیمنظور از چلهنشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق، باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود. بسیاری از عرفا و علمای شیعه بر اسا
- حادث و قدیم
5102 اصطلاحات فلسفیحادث، از ریشه "ح د ث" و به معنای نوپدید آمده است؛ قدیم نیز از ریشه "ق د م" گرفته شده، و به معنای کهنه و باسابقه است. بنابر این در لغت و کاربرد عرف، هرگاه زمانی که از پیدایش چیزی گذشته است بیشتر از
- حارث بن امرئ القیس
1770 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، یکی از شهدای کربلا که روز عاشورا در کنار امام حسین(ع)
- حارث بن نبهان
1596 شخصیتهابرخی منابع کهن در میان شهدای کربلا از شهیدی به نام حارث بن نبهان یاد کردهاند که غلام حال
2440 اصطلاحات عرفانی«حال»، بر عکس مقام است؛ یعنی نوعى کیفیت و دگرگونى است که با طی مقامات بدون اختیار بر قلب عارف، حادث میشود. همانگونه که ممکن است به صورت دفعى به وجود آید، به صورت دفعى نیز زایل میشود. پس «حال»، ک
- حال دائم
1814 اصطلاحات عرفانیرجوع کنید: «آن دائم».
- حبل
3571 سرفصلهای قرآنی«حَبْل» در لغت، به معنای ریسمانی طولانی و محکم است که با آن چیزی را میبندند. در نگاهی دیگر، «حبل» عبارت است از وسیلهای کشیده و طولانی که برای رسیدن به مقصود به آن چنگ میاندازند. و این وسیلهای ا
- حبل الله
1127 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «حبل».
- حبل المتین
- حبّة القلب
2103 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی، به طور پنجم از «اطوار سبعه»، «حبّة القلب» میگویند که مرکز محبت حضرت الوهیت بوده و مخصوص به خواص بارگاه الهى است که محبّت احدى در آنجا راه ندارد. رجوع کنید: «اطوار سبعه».
- حبیب بن مظاهر
3957 شخصیتهاحبیب بن مظاهر یکی از برجستهترین شهدای کربلا میباشد که در زمان نبوت پیامبر اسلام(ص
- حتوف بن حارث
1666 شخصیتهایکی از شهدای کربلا که روز عاشورا که در رکاب امام حسین(ع) به حج
6494 سرفصلهای قرآنی«حج» در لغت، قصد كردن چيزى را گويند. و در اصطلاح شرعی، حج عبادت مخصوصى است كه در زمان و مكان معين، و به شكل خاصى، در جوار بيت الله الحرام به منظور اطاعت و تقرّب به
- حجاب ، نگاه ، چشمچرانی ، محرم و نامحرم
21092 سرفصلهای قرآنی«حجاب» در لغت به معنای پرده، حاجب و هر چیزی است که میان دو یا چند چیز دیگر حایل و فاصله میشود. البته همانگونه که مفسران و محققان گفتهاند؛ واژهی حجاب به معنای پوشش زن
- حجاب ظلمانی
1637 اصطلاحات عرفانیسالک الی الله، در مسیر سیر و سلوک با دو نوع حجاب روبرو است. حجابهای ظلمانی و حجابهای نورانی؛ حجابهای ظلمانی همان خواستههای نفسانی، شهوا
- حجاب نورانی
2636 اصطلاحات عرفانیحجاب های نورانی فراتر از امور مادی بوده و مربوط به تجلیات نوری و آیات غیبی حق تعالی است که در عین حال مانع از شهود ذات او است. همچنان که گفته اند خداوند از شدت ظهور در حجاب است. و این نوع حجاب ها ح
- حجاج بن بدر (زید ،یزید)
1843 شخصیتها«حجاج بن بدر» نام یکی از شهدای کربلا از قبیله سعد بن بکر است که در روز عاشورا و در رکاب حجاج بن مسروق جعفی
1631 شخصیتها- حجاج بن یوسف ثقفی
2152 شخصیتهاحجاج بن یوسف ثقفی با کنیهی ابومحمد، از فرمانروایان دستنشانده خاندان اموی در منطقهی حجاز و عراق و از دشمنان سرسخت شیعیان و حجیر بن جندب
1700 شخصیتهادر برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر میکنند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد شده که روز عاشورا در راه مکتب حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
14091 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حدیبیه ، صلح حدیبیه
2331 سرفصلهای قرآنی
پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری همراه پیروان خود برای انجام عمره، عازم مکه شد. هنگامی که آنان به منطقهی حُدیبیّه رسیدند، حدیث ، روایت
17991 اصطلاحات فقهی - اصولی«حدیث» در لغت به معنای سخن، کلام و داستان میباشد و آنچه در قرآن کریم از این واژه مورد استفاده قرار گرفته است، ناظر به همین معانی یادشده میباشد، اما «حدیث» معنای اصطلاحی دیگری دارد و به کلامی گفته
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
آیا زن میتواند فطریه و یا کفاره روزهاش را به شوهر فقیرش بدهد؟
13470 زکات فطره 1393/07/05اگر فطریه زن بر عهده شوهرش بوده و او فقیر باشد، پرداخت فطریه بر شوهر واجب نیست. ولی اگر به هر دلیلی فطریه بر عهده خود زن بود، بر اساس برخی نظرات میتواند فطریه و کفارات خود را به شوهر فقیرش پرداخت کند،[1] ولی ...
-
روایاتی ناظر به آن است که دلیل مرگ نمرود، ورود پشهای از راه بینی به مغزش بود. مگر پشه میتواند از راه بینی وارد مغز شود؟!
18286 حدیث 1400/07/14روایات و گزارشهایی حاکی از آن است که بعد از نجات اعجازآمیز حضرت ابراهیم(ع) از آتش، ایشان دوباره پادشاه زمان خود، نمرود را به دین حق دعوت نمود؛ اما نمرود باز هم سرپیچی کرد و در نهایت به عذاب خدا گرفتار شد و توسط ...
-
مطالعه و نقل مطالب و جوکهای مستهجن، چه حکمی دارد؟
6648 گوناگون 1398/11/21اگرچه شاید نتوان مطالعه و بازگو نمودن اینگونه امور را حرام دانست، اما در شأن یک مسلمان دیندار نیست که فرصت خود را در اینگونه موارد تلف نماید؛ بر این اساس، احتیاط در ترک آن است. البته چنانچه پرداختن به این مطالب، موجب مفاسدی؛ مانند تقویت هوای شیطانی ...
-
نفس الامر چیست؟
22178 کلیات 1391/09/28ظرفى که عقل آنرا، براى مطلق ثبوت و تحقق اعتبار مىکند، آن ظرف را نفس الامر مىنامیم. و وسعت این ظرف به حدّى است که قضایاى صادق ذهنى (مانند انسان نوع است)، و قضایاى صادق خارجى (مانند انسان موجود است) و قضایاى صادقى را که وجود خارجى ...
-
آیا در منابع اهل سنت روایاتی درباره گریه و عزاداری آمده است؟
22194 حدیث 1393/07/30روایتی وجود دارد که مرده، به سبب گریه خانوادهاش بر او دچار عذاب میگردد. طبق این حدیث و روایات شبیه آن، اعتقادی در وهابیت شکل گرفته که عزاداری و گریه برای مردگان را عمل حرام و شرک میدانند. در این زمینه باید گفت که چنین برداشتی از روایان ...
-
اعتبار سند حدیث معراج در رابطه با عذاب زنان به چه صورت است؟ آیا این حدیث به صورت قطعی معتبر است؟
30476 درایه الحدیث 1394/10/29روایات مختلف و متعددی درباره معراج و حوادثی که پیامبر اسلام(ص) در معراج با آنها مواجه شد وجود دارد. یکی از این روایات، حدیثی است که عذابهایی برای زنان خطاکار ذکر شده است. متن این روایت به شرح ذیل است: امام علی(ع) میفرماید: من به همراه فاطمه(س) بر ...
-
با وجود اینکه به اعتقاد شیعیان، امامت امری الهی است؛ چرا امام علی(ع) خطاب به شامیان فرمود: «پیش از هر اقدامى و حرکتى و سخنى براى خویش پیشوایى برگزینند»؟
3173 حدیث 1400/02/05"امامت"، از دیدگاه متکلّمان شیعی، مانند نبوت، از اصول دین بوده و مقامی الهی است و امام، تمام وظایفی را که پیامبر(ص) بر عهده داشت، به جز سمت نبوت، بر عهده میگیرد. انتصاب از جانب خدا، عصمت و برتر از دیگران بودن، سه ...
-
مسجد جمکران در چه تاریخی ساخته شد، و علت ساخت آن، چه بود؟
69848 بیشتر بدانید 1386/03/16یکی از مکانهای مقدس و منتسب به امام زمان(عج) مسجد مقدس جمکران است که در حاشیهی شهر مذهبی قم قرار دارد. این مسجد بیش از هزار سال پیش به فرمان آنحضرت(عج) در بیداری (نه در خواب) تأسیس گردید که جلوهگاه عنایات و کرامات امام ...
-
نشان دادن چهره حضرت ابالفضل (ع) در سریال مختارنامه چه حکمی دارد؟
9246 Laws and Jurisprudence 1389/11/02پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:هر چند نشان دادن چهره شخصیت های برجسته دینی از جمله حضرت ابوالفضل العباس (علیه اسلام) بلامانع است، ولی بهتر است از آن اجتناب شود و به چهره ای مبهم و پوشیده اکتفا گردد.البته اگر نشان ...
-
آیا بر اساس روایات انسان دارای چهار چشم است؟! و منظور از آن چیست؟
11011 حدیث 1398/03/21ابتدا باید گفت؛ انسانها دارای چشم ظاهر و چشم باطن میباشند؛ از اینرو است که خداوند در قرآن کریم میفرماید: «فَإِنَّها لا تَعْمَى الْأَبْصارُ وَ لکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتی فِی الصُّدُور»؛[1] این رفتارها چشم ظاهری را کور نمیکند، بلکه ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892001 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
793538 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
757217 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
681047 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
659398 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
648932 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
600903 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580199 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565039 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
564312 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- جود ، سخاوت