اصطلاحات و مدخل ها
-
تجارت ، بازرگانی
2880 سرفصلهای قرآنی
«تجارت» و «بازرگانی» در لغت و عرف مردم به انجام مبادلات و داد و ستدها با هدف به دست آوردن سود گفته میشود و نیز به فعالیتهایی که در جریان مبادله کالا و یا خدمات از مرحلهی تولید تا مرحله مصرف انجا
-
تجری ، متجری
1854 اصطلاحات فقهی - اصولی
تجرّی يعنى جرأت و بیپروايى نشاندادن در مخالفت عملی با شرع مقدس، مانند آنکه فردی معتقد باشد که کار مورد نظر او، گناه و خلاف شرع است و با
-
تجسم اعمال
5465 سرفصلهای قرآنی
«تجسم اعمال»، یا «تجسّد اعمال» و یا «تمثّل اعمال»، به معنای مجسم شدن اعمال آدمیان در روز قیامت است. معنای تجسم اعمال این است که اعمال نیک دنیایی انسان در قیامت تغییر شکل داده، به ص
-
تحدّی
5139 سرفصلهای قرآنی
«تحدّی» به معنای همآورد طلبیدن، و دعوت نمودن خصم به مبارزه و پیروزی بر دشمن است.
مراد از تحدی قرآن اين است كه قرآن، انسانها را به همآوردى خوانده و از آنان خواسته است، اگر میتوانند سوره
-
تحریف قرآن
5498 سرفصلهای قرآنی
از دیرباز، گفتوگوهای فراوانی میان مفسران، در زمینه «تحریف قرآن» وجود داشته و اکثریت دانشمندان شیعه و اهل سنت، معتقد به عدم تحریف قرآن بوده و هستند. البته تعداد اندکی از پیروان این دو گروه مهم اسل
-
تحف العقول
1978 کتابها
کتاب تحف العقول تألیف حسن بن على بن حسین بن شعبه حُرّانى حلبى معروف به «ابن شعبه حرانی»، از شخصیتهاى برجسته شیعی در قرن چهارم هجرى بوده و به عنوان یکى از ارزشمندترین تألیفات ایشان ارزیابی شده و مو
-
تخلیه روح
2262 اصطلاحات عرفانی
عرفا معتقدند که انسان در پرتو تزکیه نفس دارای این توانایی میشود که بتواند به صورت اختیاری «روح» خود را از بدن مادیاش رها کند که البته این موضوع با «مرگ» متفاوت است و چیزی شبیه «خواب» است. به این
-
تدبیر ، تدبیر منزل
3701 سرفصلهای قرآنی
«تدبیر» یکی از مشتقات ریشه «دَبَرَ» بوده و در لغت به معنای انديشيدن و عاقبتبينى در كارها و امور است، که به تنظیم و اداره کردن و مدیریت، توسعهی معنایی داده شده است. مقصود از اصطلاح «تدبیر منزل» نی
-
ترتیل
1857 سرفصلهای قرآنی
«ترتیل» از ریشه «رَتَل»، به معنای منظم و استوار كردن آمده است. مراد از «ترتیل قرآن» با توجه به معناى لغوى این كلمه، آن است كه همانگونه که قرآن به تدریج و آرام آرام بر قلب پیامبر(ص) نازل شده، با آر
-
تسبیح
17286 سرفصلهای قرآنی
در قرآن کریم بارها خداوند «تسبیح» شده و به افراد باایمان نیز توصیه شده تا به «تسبیح» خداوند بپردازند.
«تسبیح» به معنای منزه و مبرا و پاک و مقدّس دانستن خداوند است، از هرنقص و از هر نیاز و ا
-
تسبیحات اربعه
4956 اصطلاحات فقهی - اصولی
تسبیح به معنای منزه و پاک و مقدّس دانستن خداوند است که ذکرهای متفاوتی برای آن وجود دارد. یکی از این ذکرها «تسبیحات اربعه» بوده و شامل چهار ذکری است که در نمازهای روز
-
تسبیحات فاطمه زهرا(س)
2654 اصطلاحات فقهی - اصولی
ذکرهای متنوعی برای تسبیح خداوند وجود دارد و تسبیحات حضرت فاطمه زهرا(س) از برجستهترین آنهاست که
-
تسلسل، برهان تسلسل
5366 طبقهبندی نشده
«تسلسل» در لغت به معنای روان شدن آب و هر امری است که وجود آن موقوف به وجود دیگری باشد.
تسلسل در اصطلاح فلسفه، یعنی ترتب و ادامۀ سلسلۀ علت و معلول تا بینهایت. به عبارت دیگر
-
تسمع بالمعیدي خیرٌ من أن تراه.
1672 ضرب المثلها
رجوع کنید: «شنیدن کی بود مانند دیدن».
-
تصور و تصدیق
2807 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تصوف
3153 اصطلاحات عرفانی
تصوف شیوه خاصی از سیر و سلوک است که در آن صوفی تلاش میکند تا با زندگی اخلاقمدارانه و زاهدانه و همراه با سختگیری بر نفس حیوانی خود و ترک دنیا و دروننگری و مراقبه، به تعالی روح خود و طی مقامات و
-
تغابن، یوم التغابن
2324 سرفصلهای قرآنی
یکی از نامهای روز قیامت در قرآن کریم، «یوم التغابن» است. در روزى که انسان نتیجه اعمالش را میبیند، «غابن» (برنده) و «مغبون» (بازنده) شناخته میشوند، روزى كه روشن میشود چه كسانى در تجارت خود در
-
تفسیر عیاشی
1934 کتابها
نام کتاب: تفسیر عیاشی مؤلف: محمد بن مسعود بن محمد عیاشی سمرقندی (متوفای 320 ق) موضوع: تفسیر قرآن + روایات
-
تفسیر قرآن ، مفسران و دانش تفسیر
8073 سرفصلهای قرآنی
واژهی «تفسير» در لغت عرب يا از «فسر» گرفته شده که برخی آن را اشتقاق و قلبی از ریشه «سفر» میدانند.
تفسیر با واژههایی مانند «ابانه، تبيين، تقلید ، پیروی
5044 سرفصلهای قرآنی«تقلید» در اصطلاح یعنی پیروی کردن از کسی بدون درخواست دلیل. تقلید از جمله موضوعات نسبی است که به حسب شرایط؛ گاه خوب و گاه بد به حساب میآید. قرآن كریم نیز به روشنی ا
- تقوا (متّقی)
38041 سرفصلهای قرآنی"تقوا" اصطلاحی قرآنی است که از دیدگاه لغتشناسی از ریشه "وقی، یقی، وقايه" استخراج شده است. «تقوی» به معناى قرار دادن خویشتن در پناهگاه است. و در اصطلاح شرع، به معناى خويشتندارى در برابر گناهان اس
- تقیه
3307 سرفصلهای قرآنی«تقیّه» در لغت به معناى پرهیز و جلوگیری از ورود ضرر و زیان است؛ و در اصطلاح، اظهار صلح و آشتى است، هرچند در باطن بر خلاف آن عمل شود.
تقیه یک نوع تاكتیک حساب شده براى حفظ نیروهاى انسانى و هد
- تکبر(کبر، استکبار، خود بزرگبینی، فخرفروشی)
16067 سرفصلهای قرآنیتنها خداست که بزرگتر از آن است که توصیف شود و هر که خود را بزرگ بپندارد، گویا خود را در میدان مبارزه با خدا قرار داده داست. «تکبر» از ریشه «کبر» به معنای خود بزرگبینی، و داشتن روحیه استکبار، یكی ا
- تمثیل
1637 اصطلاحات منطقی«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
- تمسخر ، استهزاء
9804 سرفصلهای قرآنیبیشتر واژهشناسان و مفسران قرآن، استهزا را هممعنای تمسخر و سخریه میدانند. معنای این واژه آن است که کسی را تحقیر کنند و شأن و منزلت او را پایین آورند. و یا یک سخن،
- تناسخ
- تواضع
4091 اصطلاحات اخلاقی«تواضع»؛ یعنی رعایت ادب، فروتنی و افتادگی در برابر مردم و دوری از خودبینی و خودپسندی.
تواضع یکی از صفات و حالات درونی انسان است که در رفتار و کردار او نمود پیدا میکند.
یکی از رفتار
- توبه
18324 سرفصلهای قرآنی«توبه» یكی از موضوعات مهم و اساسی است كه در مكتب اسلام و دیگر ادیان آسمانی بدان توجه شده و درباره آن فراوان سخن رفته است. واژه «توبه» و مشتقات آن در قرآن هم به معنای «رجوع انسان گناهکار»، هم به مع
- توحید
13649 سرفصلهای قرآنیتوحید که از مهمترین اصول ادیان ابراهیمی است، در لغت به معنای یکی دانستن و در اصطلاح اهل کلام، یگانه دانستن و یکتا شمردن خدای متعال است. و در نقطۀ مقابل آن، شرک به خدا قرار دارد که قرآن مجید از آن
- تورات
11095 سرفصلهای قرآنی«تورات» کتاب آسمانی حضرت موسی(ع) و کتاب مقدس یهودیان میباشد که معنایش
- توسل ، وسیله
6306 سرفصلهای قرآنی«توسل» از نظر لغتشناسان عبارت است از: هر چیزی که انسان برای دستیابی به هدف خویش، با میل و رغبت به آن متوسل شود. برخی هم گفتهاند: توسّل عبارت است از: توکل
11710 سرفصلهای قرآنییکی از مفاهیم عام اشاره شده در قرآن کریم که در دانش اخلاق اسلامی به عنوان یکی از فضائل به شمار آمده است، مفهوم «توکل» میباشد که ناظر به صفتی نفسانی و بیانگر رابطها
- تهجد ، نماز شب
5531 سرفصلهای قرآنیواژهی «تهجّد» از ريشهی «هـ، ج، د» از لغات اضداد است كه در هر دو معناى متضاد «خوابیدن در شب» و «شب بيدار بودن» مورد استفاده قرار گرفته اس
- تهمت (بهتان، افترا)
14673 سرفصلهای قرآنی«افتراء» از ماده «فری» در لغت، به معنای دروغ بزرگی است که موجب تعجب شود. همچنین به معنای قذف به زنا نیز آمده است. افتراء در اصلاح به معنای از پیش خود بافتن، به دروغ به کسی چیزی نسبت دادن، و متهم س
- تین ، انجیر
2238 سرفصلهای قرآنی«تین» در لغت به معنای «انجیر»نوعی میوه است. این واژه در قرآن كریم نام نود و پنجمین سوره این کتاب مقدس نیز قرار گرفته است که در آن سوره، خد
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- تقوا (متّقی)
پرسش های اتفاقی
-
چرا خداوند برای ذبح حضرت اسماعیل(ع) در خواب به حضرت ابراهیم(ع) وحی فرستاد؟
15813 تفسیر 1394/01/01همانگونه که میدانید نزول وحی بر پیامبران(ع) در شکلهای مختلف انجام میشد. گاه از طریق نزول فرشته وحى، گاه از طریق الهام به قلب، و گاهى از طریق شنیدن صدا. بدین ترتیب که خداوند امواج صوتى را در فضا و اجسام میآفرید و از این طریق با پیامبرش ...
-
آیا دعایی برای برطرف کردن تأثیر غذای شبههناک وجود دارد؟ در ابتدای هر لقمه باید نام خدا را ببریم، یا در ابتدای هر وعده غذایی؟!
1192 حدیث 1403/12/08بر اساس آموزههای قرآن کریم، انسان باید نسبت به غذای مصرفی خود، دقت کافی را به خرج دهد و اندیشه کند که چه راههای طبیعی دشواری طی شده تا این غذا به دست او برسد و این فرایند را کمکی برای خداشناسی خود قرار دهد:«فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ ...
-
نحوه محاسبه خمس اقلام مصرفی باقی مانده در پایان سال خمسی چگونه است؟
114488 شیوۀ پرداخت و محاسبه خمس 1386/08/10مقام معظم رهبری در پاسخ به سؤالی در همین زمینه فرمودهاند: "از نیازهاى مصرفى روزمره مانند برنج و روغن و غیر آنها، آنچه اضافه بیاید و تا سر سال خمسى باقى بماند، خمس دارد."[1]و چون خمس به عین اجناس تعلق میگیرد مثلا اگر سر سال خمسى پنج کیلوگرم ...
-
سرپرست خانواده، کنتور آب را دستکاری کرده و به اعتراض اعضای خانواده نیز توجهی نمیکند. حکم استفاده افراد معترض خانواده از این آب چیست؟
11109 کیفیت و احکام غسل 1397/11/181. دستکاری کنتور (آب و برق...) کاری غیر قانونی بوده و جایز نیست و لازم است نسبت به این کار - با وجود شرایط - نهی از منکر صورت گیرد.2. در فرض سؤال، برخی فقها[1] میگویند، در صورت عدم بروز مفسده، لازم است این ...
-
حکم ازدواج با زنان اهلسنت که طبق مذهب خودشان طلاق گرفتهاند، چیست؟
5245 اشتراک در مذهب 1401/02/10اگر زنان اهلسنت بر اساس مذهب خودشان به صورت صحیح طلاق گرفته باشند، ازدواج با آنها بعد از سپریشدن عده اشکالی ندارد.ضمائم:پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
-
اصطلاح «ظن متأخم به علم» در دانش اصول به چه معنا است؟
6483 General Terms 1398/01/21«ظنّ متأخّم به علم»، یا «ظنّ اطمینانى»، یا «ظنّ غالب»، و یا «ظنّ قوى»، همگى به ظنّ و گمانی گفته میشود که مردم عادى آنرا به منزله علم تلقّى میکنند؛ و لذا به آن علم عرفى و عادى نیز گفته میشود.
-
چگونه اثبات میکنید قرآن کلام خدا است، و به عنوان مثال سخن جبرئیل و یا شیطان نیست؟
31460 قرآن 1392/07/20بیگمان قرآن کلامی است که از سوی خداوند بر پیامبر اکرم(ص) وحی و الهام شده است. برای اطلاع بیشتر رجوع شود به پاسخهای 67(وحیانى بودن قرآن )؛ 69(وجوه اعجاز قرآن )؛ 70(اعجاز قرآن ) و 119(شناخت مدعى وحى (پیامبر). این الهام نیز گاهی با ...
-
اگر نفقهی مادر بر فرزند واجب بوده اما وی توانایی نفقه دادن به بیشتر از یک نفر را نداشته باشد، آیا باید به مادرش نفقه دهد یا به همسرش؟
9871 گوناگون 1391/12/10از نظر فقهی، هرچند نفقهی هر دو بر ایشان واجب است، اما در صورتی که واقعا توانایی هر دو را ندارد، نفقه دادن به همسر مقدم است. اما لازم به ذکر است، چه بسا در اینگونه موارد، فرد میتواند با تدبیر اقتصادی، به گونهای برنامهریزی کند که نفقه ...
-
عذاب و عقاب شیعیان گناهکار در کجا است؟ در دنیا، یا در برزخ، و یا در قیامت؟
36408 جهنمیان 1391/01/19طبق آیات قرآن کریم و روایات، همه انسان ها بر حسب اعمالشان کیفر و پاداش داده می شوند و این مسلم است، حال گاهی در دنیا، گاهی در برزخ و گاهی در آخرت. اما روایاتی که در آنها گمان می شود شیعیان بدون مجازات اعمال و کردار ...
-
چگونه باید راز سلامت جسمی را جست و جو کرد؟
14346 نظافت شخصی 1388/12/10قانون طبیعت که از جانب خداوند وضع شده، چنین مقرر نموده که هیچ یک از انسان ها در این دنیا باقی نمانند و به دلایل مختلفی که یکی از آنها، از دست دادن سلامت جسمی است، آن را ترک نموده، به سرای باقی بشتابند.
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
894424 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
803110 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
770909 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
690265 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
663715 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
651154 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
607145 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
592908 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581356 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا میتوان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
568086 وضو، اذان و نماز 1388/11/13برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب میدانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه میفرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده میشود) اذان و ...
