اصطلاحات و مدخل ها
-
تجارت ، بازرگانی
2043 سرفصلهای قرآنی
«تجارت» و «بازرگانی» در لغت و عرف مردم به انجام مبادلات و داد و ستدها با هدف به دست آوردن سود گفته میشود و نیز به فعالیتهایی که در جریان مبادله کالا و یا خدمات از مرحلهی تولید تا مرحله مصرف انجا
-
تجری ، متجری
1229 اصطلاحات فقهی - اصولی
تجرّی يعنى جرأت و بیپروايى نشاندادن در مخالفت عملی با شرع مقدس، مانند آنکه فردی معتقد باشد که کار مورد نظر او، گناه و خلاف شرع است و با
-
تجسم اعمال
4320 سرفصلهای قرآنی
«تجسم اعمال»، یا «تجسّد اعمال» و یا «تمثّل اعمال»، به معنای مجسم شدن اعمال آدمیان در روز قیامت است. معنای تجسم اعمال این است که اعمال نیک دنیایی انسان در قیامت تغییر شکل داده، به ص
-
تحدّی
3972 سرفصلهای قرآنی
«تحدّی» به معنای همآورد طلبیدن، و دعوت نمودن خصم به مبارزه و پیروزی بر دشمن است.
مراد از تحدی قرآن اين است كه قرآن، انسانها را به همآوردى خوانده و از آنان خواسته است، اگر میتوانند سوره
-
تحریف قرآن
3941 سرفصلهای قرآنی
از دیرباز، گفتوگوهای فراوانی میان مفسران، در زمینه «تحریف قرآن» وجود داشته و اکثریت دانشمندان شیعه و اهل سنت، معتقد به عدم تحریف قرآن بوده و هستند. البته تعداد اندکی از پیروان این دو گروه مهم اسل
-
تحف العقول
1582 کتابها
کتاب تحف العقول تألیف حسن بن على بن حسین بن شعبه حُرّانى حلبى معروف به «ابن شعبه حرانی»، از شخصیتهاى برجسته شیعی در قرن چهارم هجرى بوده و به عنوان یکى از ارزشمندترین تألیفات ایشان ارزیابی شده و مو
-
تخلیه روح
1772 اصطلاحات عرفانی
عرفا معتقدند که انسان در پرتو تزکیه نفس دارای این توانایی میشود که بتواند به صورت اختیاری «روح» خود را از بدن مادیاش رها کند که البته این موضوع با «مرگ» متفاوت است و چیزی شبیه «خواب» است. به این
-
تدبیر ، تدبیر منزل
2807 سرفصلهای قرآنی
«تدبیر» یکی از مشتقات ریشه «دَبَرَ» بوده و در لغت به معنای انديشيدن و عاقبتبينى در كارها و امور است، که به تنظیم و اداره کردن و مدیریت، توسعهی معنایی داده شده است. مقصود از اصطلاح «تدبیر منزل» نی
-
ترتیل
1409 سرفصلهای قرآنی
«ترتیل» از ریشه «رَتَل»، به معنای منظم و استوار كردن آمده است. مراد از «ترتیل قرآن» با توجه به معناى لغوى این كلمه، آن است كه همانگونه که قرآن به تدریج و آرام آرام بر قلب پیامبر(ص) نازل شده، با آر
-
تسبیح
13327 سرفصلهای قرآنی
در قرآن کریم بارها خداوند «تسبیح» شده و به افراد باایمان نیز توصیه شده تا به «تسبیح» خداوند بپردازند.
«تسبیح» به معنای منزه و مبرا و پاک و مقدّس دانستن خداوند است، از هرنقص و از هر نیاز و ا
-
تسبیحات اربعه
3652 اصطلاحات فقهی - اصولی
تسبیح به معنای منزه و پاک و مقدّس دانستن خداوند است که ذکرهای متفاوتی برای آن وجود دارد. یکی از این ذکرها «تسبیحات اربعه» بوده و شامل چهار ذکری است که در نمازهای روز
-
تسبیحات فاطمه زهرا(س)
1922 اصطلاحات فقهی - اصولی
ذکرهای متنوعی برای تسبیح خداوند وجود دارد و تسبیحات حضرت فاطمه زهرا(س) از برجستهترین آنهاست که
-
تسلسل، برهان تسلسل
4255 طبقهبندی نشده
«تسلسل» در لغت به معنای روان شدن آب و هر امری است که وجود آن موقوف به وجود دیگری باشد.
تسلسل در اصطلاح فلسفه، یعنی ترتب و ادامۀ سلسلۀ علت و معلول تا بینهایت. به عبارت دیگر
-
تسمع بالمعیدي خیرٌ من أن تراه.
1357 ضرب المثلها
رجوع کنید: «شنیدن کی بود مانند دیدن».
-
تصور و تصدیق
2030 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تصوف
2368 اصطلاحات عرفانی
تصوف شیوه خاصی از سیر و سلوک است که در آن صوفی تلاش میکند تا با زندگی اخلاقمدارانه و زاهدانه و همراه با سختگیری بر نفس حیوانی خود و ترک دنیا و دروننگری و مراقبه، به تعالی روح خود و طی مقامات و
-
تغابن، یوم التغابن
1750 سرفصلهای قرآنی
یکی از نامهای روز قیامت در قرآن کریم، «یوم التغابن» است. در روزى که انسان نتیجه اعمالش را میبیند، «غابن» (برنده) و «مغبون» (بازنده) شناخته میشوند، روزى كه روشن میشود چه كسانى در تجارت خود در
-
تفسیر عیاشی
1455 کتابها
نام کتاب: تفسیر عیاشی مؤلف: محمد بن مسعود بن محمد عیاشی سمرقندی (متوفای 320 ق) موضوع: تفسیر قرآن + روایات
-
تفسیر قرآن ، مفسران و دانش تفسیر
6032 سرفصلهای قرآنی
واژهی «تفسير» در لغت عرب يا از «فسر» گرفته شده که برخی آن را اشتقاق و قلبی از ریشه «سفر» میدانند.
تفسیر با واژههایی مانند «ابانه، تبيين، تقلید ، پیروی
3762 سرفصلهای قرآنی«تقلید» در اصطلاح یعنی پیروی کردن از کسی بدون درخواست دلیل. تقلید از جمله موضوعات نسبی است که به حسب شرایط؛ گاه خوب و گاه بد به حساب میآید. قرآن كریم نیز به روشنی ا
- تقوا (متّقی)
28820 سرفصلهای قرآنی"تقوا" اصطلاحی قرآنی است که از دیدگاه لغتشناسی از ریشه "وقی، یقی، وقايه" استخراج شده است. «تقوی» به معناى قرار دادن خویشتن در پناهگاه است. و در اصطلاح شرع، به معناى خويشتندارى در برابر گناهان اس
- تقیه
2426 سرفصلهای قرآنی«تقیّه» در لغت به معناى پرهیز و جلوگیری از ورود ضرر و زیان است؛ و در اصطلاح، اظهار صلح و آشتى است، هرچند در باطن بر خلاف آن عمل شود.
تقیه یک نوع تاكتیک حساب شده براى حفظ نیروهاى انسانى و هد
- تکبر(کبر، استکبار، خود بزرگبینی، فخرفروشی)
12415 سرفصلهای قرآنیتنها خداست که بزرگتر از آن است که توصیف شود و هر که خود را بزرگ بپندارد، گویا خود را در میدان مبارزه با خدا قرار داده داست. «تکبر» از ریشه «کبر» به معنای خود بزرگبینی، و داشتن روحیه استکبار، یكی ا
- تمثیل
1247 اصطلاحات منطقی«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
- تمسخر ، استهزاء
6753 سرفصلهای قرآنیبیشتر واژهشناسان و مفسران قرآن، استهزا را هممعنای تمسخر و سخریه میدانند. معنای این واژه آن است که کسی را تحقیر کنند و شأن و منزلت او را پایین آورند. و یا یک سخن،
- تناسخ
- تواضع
3121 اصطلاحات اخلاقی«تواضع»؛ یعنی رعایت ادب، فروتنی و افتادگی در برابر مردم و دوری از خودبینی و خودپسندی.
تواضع یکی از صفات و حالات درونی انسان است که در رفتار و کردار او نمود پیدا میکند.
یکی از رفتار
- توبه
14254 سرفصلهای قرآنی«توبه» یكی از موضوعات مهم و اساسی است كه در مكتب اسلام و دیگر ادیان آسمانی بدان توجه شده و درباره آن فراوان سخن رفته است. واژه «توبه» و مشتقات آن در قرآن هم به معنای «رجوع انسان گناهکار»، هم به مع
- توحید
9572 سرفصلهای قرآنیتوحید که از مهمترین اصول ادیان ابراهیمی است، در لغت به معنای یکی دانستن و در اصطلاح اهل کلام، یگانه دانستن و یکتا شمردن خدای متعال است. و در نقطۀ مقابل آن، شرک به خدا قرار دارد که قرآن مجید از آن
- تورات
8426 سرفصلهای قرآنی«تورات» کتاب آسمانی حضرت موسی(ع) و کتاب مقدس یهودیان میباشد که معنایش
- توسل ، وسیله
4297 سرفصلهای قرآنی«توسل» از نظر لغتشناسان عبارت است از: هر چیزی که انسان برای دستیابی به هدف خویش، با میل و رغبت به آن متوسل شود. برخی هم گفتهاند: توسّل عبارت است از: توکل
8761 سرفصلهای قرآنییکی از مفاهیم عام اشاره شده در قرآن کریم که در دانش اخلاق اسلامی به عنوان یکی از فضائل به شمار آمده است، مفهوم «توکل» میباشد که ناظر به صفتی نفسانی و بیانگر رابطها
- تهجد ، نماز شب
4175 سرفصلهای قرآنیواژهی «تهجّد» از ريشهی «هـ، ج، د» از لغات اضداد است كه در هر دو معناى متضاد «خوابیدن در شب» و «شب بيدار بودن» مورد استفاده قرار گرفته اس
- تهمت (بهتان، افترا)
10985 سرفصلهای قرآنی«افتراء» از ماده «فری» در لغت، به معنای دروغ بزرگی است که موجب تعجب شود. همچنین به معنای قذف به زنا نیز آمده است. افتراء در اصلاح به معنای از پیش خود بافتن، به دروغ به کسی چیزی نسبت دادن، و متهم س
- تین ، انجیر
1686 سرفصلهای قرآنی«تین» در لغت به معنای «انجیر»نوعی میوه است. این واژه در قرآن كریم نام نود و پنجمین سوره این کتاب مقدس نیز قرار گرفته است که در آن سوره، خد
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- تقوا (متّقی)
پرسش های اتفاقی
-
وزن مصادری که دلالت بر عدد و مقدار میکند را با مثال بیان نمایید؟
23232 صرف و نحو 1394/08/28مصدر، بر وزن «مَفعَل»، از جهت صرفی اسم مکان و به معنای جایگاه و محل صدور فعل یا شبه فعل است.[1] و در اصطلاح، بر چیزی که دلالت بر حالت یا کاری کند بدون دلالت بر زمان، مصدر گفته میشود.[2]
-
چرا با وجود ظلم و ستم در جهان، امام زمان ظهور نمیکند؟
29818 نشانه های ظهور 1386/06/17عبارتی که در روایات فراوان دیده میشود اینگونه است: "یملأ الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا"؛[1] زمین را پر از عدل و داد میکند همانطور که پر از ظلم و ستم شده است. آنچه از این روایت فهمیده ...
-
پیامبرگرامی اسلام چند دختر داشتند؟
32134 تاريخ بزرگان 1387/04/11پژوهشگران در این مسئله با هم اختلاف کردند، از جمله علامه جعفر مرتضی عاملی که در کتابش "الصحیح من السیرة"به این بحث پرداخته است و کتابی مستقل به نام "بنات النبی أم ربائبه" در این زمینه نوشته است که می توانید به آن مراجعه کنید. در هر صورت ایشان معتقد ...
-
آیاتی که میفرماید پیامبر(ص) برای رسالتش مزد نمیخواهد، آیا با آیات دیگری که انفال و خمس را متعلق به ایشان و بستگانشان - به عنوان پاداش رسالت – قرار داده، منافاتی ندارند؟!
15408 تفسیر 1393/04/19هدف اصلی پیامبران، تبلیغ دین بوده و بر این اساس، از مردم اجر و پاداشی نخواسته و پاداش خود را تنها از خداوند میطلبند. این رویکرد به نقل از پیامبران مختلف - از جمله پیامبر گرامی اسلام - در قرآن آمده است. اما در آیهای دیگر از قرآن، ...
-
آیا نمازی با عنوان «نماز خضر نبی» وجود دارد؟
14012 نماز حاجت 1399/10/06سید بن طاووس در کتاب جمال الأسبوع نمازهای متعدی برای شب جمعه ذکر کرده است که از جملهی آنها نمازی است که به «نماز حضرت خضر(ع)» معروف است. این نماز، چهار رکعت(دو نماز دو رکعتی) بوده و کیفیت آن چنین است:در هر رکعت، یک مرتبه ...
-
آیا امام صادق(ع) در گفتوگو با صوفیان و در نکوهش دنیاگریزی افراطی؛ به سیره ابوبکر استناد کرده و او را میستاید؟
18740 درایه الحدیث 1394/08/18در کتاب «کافی» نوشته محمد بن یعقوب کلینی(م 329ق)؛ روایتی نسبتاً طولانی از گفتوگوی گروهی از صوفیان با امام صادق(ع) آمده است. صرف نظر از سند باید گفت که امام در این روایت و در پاسخ به نگرش افراطی آنان در زمینه ریاضت، زهد ...
-
منظور ابن عربی از اینکه امام علی(ع) هیولای عالم ملکوت میباشد چیست؟
4567 خصوصیات و مناقب 1399/07/01در برخی از شروح اخیر بر آثار محی الدین عربی، عبارتی از ایشان در بیان شخصیت و فضائل امام علی(ع) نقل شده است:«درود و تحیات خداوند متعال بر آن حقیقت ولایت باد که سرّ اسرار عالم خلقت است و مشرق طلوع انوار ...
-
صفات ذات خداوند چه تفاوتی با صفات فعل حضرتشان دارد؟
5201 صفات الهی 1395/02/07صفاتى که به خداى متعال نسبت داده مىشود را میتوان از یک دیدگاه به دو گروه تقسیم کرد: الف. صفاتی که از ذات الهى با توجه به نوعى از کمال وجودى انتزاع میشود؛ مانند «علم»، «قدرت» و «حیات». ب. صفاتی که از مقایسه بین ذات الهى و مخلوقاتش ...
-
ترجمه و توضیح مختصر و روانی از آیه 57 سوره فرقان ارائه کنید؟
1764 تفسیر 1401/11/03خدای متعال برای بیان این مطلب مهم که هدف پیامبرش از دعوت مردم به دین جدید، به دست آوردن منافع دنیوی و مال و سرمایه نیست، در آیهای از قرآن از ایشان میخواهد تا به همگان اعلام نماید که او در برابر فعالیتی که برای ابلاغ
-
کدام آیات قرآنی درباره توکل سخن گفته است؟
60335 تفسیر 1388/08/27از جمله موضوعات اخلاقی در کتاب آسمانی مسلمانان، موضوع توکل است که این واژه و مشتقات آن در قرآن کریم ۷۰ مرتبه در ۲۹ سوره و در ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
883536 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
750998 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
728764 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
641873 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
640723 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
637823 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576237 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
574852 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558146 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558106 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...