آخرین پرسش ها و پاسخ ها
-
اگر فردی سه بار در نمازش دچار حواسپرتی شود، دستور میآید که نماز را به صورتش بزنید! آیا خدایی که مهربانتر از مادر است، روزی پنجبار چنین دستوری را برای بنده نمازگزارش صادر میکند؟!
23 حدیثخدای متعال در قرآن کریم بارها به مهربانبودن خود تصریح کرده و فرمود که من مهربانترین مهربانانم:«... فَاللَّهُ خَیْرٌ حافِظاً وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمینَ»؛[1] خداوند بهترین حافظ، و مهربانترین مهربانان است.«قالَ لا تَثْریبَ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمینَ»؛[2] امروز ملامت ...
-
عبارت «زید عزّه» و «دامت برکاته» یعنی چه؟
37 لغت شناسی«زید عزّه»؛ یعنی سربلندی او روزافزون باد.این اصطلاح که معمولا بعد از نام شخصیتهای علمی و معرفتی زنده نگاشته شده و یا هنگام نامبردن از آنها در گفتوگوها و سخنرانیها گفته میشود، نوعی تکریم و تجلیل از این شخصیتها بوده و نیز دعایی به جان آنها است تا عمرشان طولانی ...
-
امام رضا(ع) چه دعایی را برای سلامتی و ظهور امام عصر(عج) توصیه فرمود؟ و آیا منبع معتبری به آن اشاره کرده است؟
54 حدیثشیخ طوسی(ره) در کتاب مصباح المتهجد که یکی از معتبرترین کتابها در زمینه دعاها و زیارات است، از امام رضا(ع) نقل میکند، این دعا را برای سلامتی و ظهور امام عصر(عج) بخوانیم:اللَّهُمَّ ادْفَعْ عَنْ وَلِیِّکَ وَ خَلِیفَتِکَ وَ حُجَّتِکَ عَلَى خَلْقِکَ وَ لِسَانِکَ الْمُعَبِّرِ عَنْکَ النَّاطِقِ بِحُکْمِکَ وَ ...
-
چه معناهایی از ریشه «بأس» و مشتقات آن در قرآن وجود دارد؟
62 تفسیرواژههای برگرفته از ریشه «ب أ س» دارای معانی گوناگون؛ اما به نسبت مشابه هستند که جامع تمام این معانى همان سختى و ناپسندی است و عذاب، جنگ، ترس و ... همه از مصادیق آن به شمار میآیند.[1]در همین راستا قرآن کریم، 73 بار از مشتقات ریشه «ب ...
-
آیا حدیث «ذکر علی عبادة» تنها در بحار الانوار نقل شده است؟!
67 حدیثدر مورد فضیلت و شخصیت امام علی(ع)، روایات فراوانی در منابع حدیثی شیعه و اهلسنت وارده شده است که از جمله آنها روایت مندرج در پرسش است که نه تنها در بحار الانوار؛ بلکه در منابع کهن و معتبر شیعه نیز از آن یاد شده است.شیخ ...
-
آیا رگهها و پوست سفید داخل انار، برای درمان مشکلات دهان و دندان مؤثر است؟
105 حدیثدر گزارشی آمده است که صعصعة بن صوحان بر امام علی(ع) وارد شد و دید آنحضرت مشغول خوردن شام است. امام به صعصعه برای خوردن شام تعارف کرد. وی گفت: من شام خوردم. در مقابل امام نصف اناری بود و تکهای از آنرا به صعصعه داد و فرمود: این ...
-
معنای «رواسی شامخات» در قرآن چیست؟ و اشاره به کدام نعمت الهی دارد؟
105 تفسیر«وَ جَعَلْنا فیها رَواسِیَ شامِخاتٍ وَ أَسْقَیْناکُمْ ماءً فُراتاً»؛[1] و در زمین کوههاى بلند برافراشتیم و به شما آب زلال گوارا نوشاندیم.واژه «رواسى» جمع «راسیه» از ریشه «ر س و»، به معنای ثابت و استوار است: «یقال: رَسَا الشیء یَرْسُو: ثبت».[2]«شامخات» نیز جمع «شامخ» از ...
-
آیا میتوان در پاسخ به سؤال نکیر و منکر که در مورد پروردگار انسان از او میپرسند، آیاتی از قرآن را تلاوت کرد؟ کدام آیات بهتر است؟
103 حدیثبا جستوجویی که در روایات داشتیم، چنین توصیهای را نیافتیم که بهتر است در پاسخ به این فرشتگان، آیاتی از قرآن تلاوت شود؛ اما آنچه از روایات برمیآید این است که انسان بتواند اعتقاد خود به خدای یگانه و دیگر اعتقادات زیربنایی را با خلاصهترین صورت ...
-
آیا مانند بهشت جاودان اخروی، در بهشت برزخی هم هرچه انسان بخواهد برایش فراهم میشود؟!
142 تفسیرآیاتی از قرآن کریم نشانگر آن است که انسانهای نیکفرجام هر آنچه در بهشت بخواهند، برایشان فراهم میشود.البته ظاهر این آیات آن است که چنین نعمت گستردهای بعد از قیام قیامت و در جهان آخرت خواهد بود، نه در جهان برزخ.به عنوان نمونه به بررسی چند آیه ...
-
آیا نشستن امام صادق(ع) به حالت متورک، مشابه با حالت «گوموخاسانا» در ورزش یوگا است؟
198 حدیثنخست باید گفت؛ در «یوگا»، توصیه به انواعی از ورزشهای جسمی و روانی شده است که تنها یکی از آنها، «گوموخاسانا» و یا همان موردی است که در پرسش مطرح شده است.«گوموخاسانا» نیز حرکتی ورزشی است که با دستها، پاها و ستون فقرات ارتباط دارد و تنها یک بخش از ...
-
معنای واژه «کفات» در آیه 25 سوره مرسلات چیست؟
102الکَفْتُ: القبض و الجمع.[1] واژه «کِفات» از ریشه «کفت» در لغت به معنای جمع و قبض است. این واژه و این ریشه تنها یکبار در قرآن و آن هم در آیه 25 سوره مرسلات آمده است:«أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ کِفاتاً، أَحْیاءً وَ أَمْواتاً »؛ آیا زمین را ...
-
واژه «جرم» و «مجرم» از دیدگاه قرآن و دانش حقوق به چه معنا است؟
106در دانش لغتشناسی، ریشه «جرم» را به معنای «قطع» دانستهاند.راغب اصفهانی میگوید: اصل «جَرم» بفتح اوّل به معناى قطع ثمره از درختان است. و به طور استعاره به گناهکردن نیز جرم گفتهاند.[1]به عبارت دیگر، «جرم»، یعنی «اقدام بر کار زشت» و «قطع چیزى که باید وصل شود».به
-
معنای واژههای پرکاربرد «آیه» و «آیات» در قرآن چیست؟
141 تفسیر«آیه» به معانی مختلفی؛ مانند نشانه، علامت، عبرت، دلیل، معجزه و ... است.این واژه به صورت «آیه»، «آیتین»، «آیات»، «الآیه» و ... 382 بار در قرآن مورد استفاده قرار گرفته[1] که شامل تمام معانى یاد شده است.البته همانگونه که لغتشناسان گفتهاند معناى اصلى و حقیقى ...
-
آیا روایتی در مورد ظهور امام زمان(عج) در روز «دحو الارض» داریم؟ و آیا این روایت معتبر است؟
153 حدیثدر ارتباط با پرسش مطرحشده باید گفت که «سید بن طاووس» در کتاب اقبال الأعمال خود مینویسد:«فی روایته من کتاب ثواب الأعمال الذی نسخته عندنا الآن أنّ فیه یقوم القائم(ع)».[1]در نسخهای از کتاب ثواب الأعمال که اکنون نزد ما است، شیخ صدوق روایتی ناظر به این مطلب ...
-
چرا قرآن در ارتباط با واژه «البینات» گاهی از فعل مذکر و گاهی از فعل مؤنث بهره میگیرد؟
126اگرچه اسمها در زبان عربی به دو نوع مذکر و مؤنث تقسیم میشوند؛ اما باید دانست که هرکدام از این دو نیز یا حقیقیاند و یا مجازی![1]مذکر و مؤنث حقیقی در مواردی هستند که جنسیت در آنها معنا و مفهومی واقعی داشته باشد؛ اما در موارد دیگری که ...
-
آیا «ابن السبیل» هر فردی است که کاری خدایی انجام داده و برای ادامهاش دچار مشکل شده، و یا تنها به مسافران در راه مانده گفته میشود؟! آیا صرف نظر از نوع سفر، میتوان به هر در راه ماندهای کمک نمود؟!
145 تفسیرواژه «السبیل» با الف و لام معرفه، بارها در قرآن تکرار شده است که در بیشتر موارد به معنای «سبیل الله» و «راه خدا» است و در مواردی هم به «راه عبور و مرور»، «توجیه و بهانه» و ... معنا شد.در همین راستا، اصطلاح «ابن السبیل» نیز هشتبار در قرآن ...
-
«و لا تَثِقْ بمَوَدَّةِ مَلولٍ؛ ...». این حدیث توصیه میکند که به دوستی با افراد ملول دل نبندیم؟ مراد از افراد ملول در این توصیه چه افرادی هستند؟
167 حدیثدر یکی از سخنان امام صادق(ع) که برخى از شیعیان آنرا «نثر الدّرر»(سخنان گهربار و حکمتآموز) نامیدهاند، آمده است:«و لا تَثِقْ بمَوَدَّةِ مَلولٍ؛ ... و المَلولَ أوثَقَ ما کُنتَ بهِ خَذَلَکَ، وَ أَوْصَلَ مَا کُنْتَ لَهُ قَطَعَک»؛[1]به دوستی با شخص آزردهخاطر و افسرده دل نبند؛ ...
-
معنای ریشه «دکّ» و یا «دکک» در قرآن چیست؟ و آیا معنای متبادر از «دکّاً دکّاً» در زبان مردم که به معنای نابود شدن است، برگرفته از قرآن است؟
163 تفسیرریشه «دکّ» و یا «دکک» در ارتباط با نابودی کامل کوهها، دیوارها و مواردی از این دست است[1] که نتیجهاش جایگزینی زمین نرم و صاف به جای آنها است![2]«دکّة» و «دکّان» نیز به بنایى گفته میشد که سطح زمین آنرا براى نشستن هموار کرده باشند.
-
میل جنسی به دختران خردسال نشانی از بیماری پدوفیلی است، پس چرا اسلام ازدواج با کودکان را مجاز میداند؟
372نخست باید گفت؛ اجازه ازدواج با دختران خردسال از طرف اسلام، برای کمک به بیماران دچار انحراف جنسی و مشکلات روانی برای سوء استفاده جنسی از خردسالان نیست؛ چرا که از نظر شرع، یکی از شرایط عقد ازدواج آن است که اگر دو طرف عقد(مرد و
-
آیا امام باقر(ع) با بازکردن چشم برزخی ابوبصیر، باطن حاجیان را به او نشان داد که به صورت میمون و خوک بودند؟!
238 حدیثهمانگونه که در پرسش آمده، بر اساس گزارشی، ابوبصیر در یکی از سالها در مراسم حجّ همراه امام باقر(ع) طواف میکرد.او میگوید: از سر و صدای حاجیان و تکبیرهای آنان به شگفت آمدم و به امام عرضه داشتم:«ما اکثر الحجیج و أَعْظَم الضَجیج»؛ چقدر تعداد حاجیان زیاد شده ...
-
منظور از عبارت «لیس منا»؛(از ما نیست) که روایات آمده، چیست؟
186 حدیثخداوند مشرکان و گناهکارانی که به نوعی وابسته به یکی از اولیای خدا هستند را از آنان نمیداند، مانند آنچه قرآن کریم از نوح پیامبر(ع) نقل میکند، زمانی که آنحضرت از خداوند درخواست نمود که خدایا فرزندم از اهل من است و او را نجات ده، ...
-
آیا قرآن در نقل سخن دیگران، عین عبارات آنان را بیان نموده و یا تنها نقل معنا میکند؟ به عنوان نمونه، تفاوت آیات 112 و 114 سوره اعراف را با آیات 37 و 42 سوره شعراء در ارتباط با گفتگوی فرعون و اطرافیان ملاحظه نمایید.
189 تفسیربرخی از داستانها در قرآن کریم چندین بار و در سورههای مختلف تکرار شده است. اختلاف در الفاظ این داستانها نشان میدهد که خدای متعال این داستانها را نه به صورت نقل به لفظ؛ بلکه به صورت نقل به معنا بیان کرده است. در برخی آیات، گفتوگوها را خلاصه ...
-
نماز استغفار چگونه خوانده میشود؟
302بر اساس گزارش برخی منابع، در مورد نماز استغفار از رسول خدا(ص) نقل شده است:هنگامی که رزق و روزیت کم شد و در کارت گره افتاد، خواسته خود را به درگاه حق ببر و نماز استغفار را ترک نکن.گزارش یادشده نماز استغفار را اینگونه توصیف میکند:این نماز ...
-
آیا شهیدی به نام «هلال بن حجاج» در میان شهدای عاشورا وجود داشت؟
219 تاريخ بزرگاندر بعضی از منابع گزارش شده است، یکی از شهدای کربلا که در دفاع از امام حسین(ع) به شهادت رسید، هلال بن حجّاج بود. وی پس از وهب بن وهب نصرانى و قبل از عبدالله بن مسلم بن عقیل،[1] در حالی که این رجز ...
-
چه مشتقاتی از ریشه «درس» در قرآن وجود دارد و معنای آنها چیست؟
249 تفسیرواژه «درس» به معنای استمرار تلاوت(پیوسته خواندن) است.[1] به کهنهشدن یک اثر نیز «درس الاثر» گویند؛ زیرا با گذشت زمان کهنه شده است.[2] به آموختن علم و دانش نیز درس گفته میشود: «وَ دَرَسُوا ما فِیهِ»،[3] أی علموه.[4]در یک جمعبندی ...
روزه و رمضان در قرآن و احادیث
ماه رمضان در قرآن
خداوند متعال، در قرآن کریم درباره ماه رمضان میفرماید: "ماه رمضان است ماهی كه در آن براى راهنمايى مردم و بيان راه روشن هدایت و جدا ساختن حق از باطل، قرآن نازل شده است. پس هر كس كه اين ماه را دريابد، بايد كه در آن روزه بدارد. و هر كس كه بیمار يا در سفر باشد، به همان تعداد از روزهاى ديگر. خدا براى شما خواستار آسايش است نه سختى و تا آن شمار را كامل سازيد. و خدا را بدان سبب كه راهنماييتان كرده است به بزرگى ياد كنيد و سپاس گوييد.[1]
اين كه ماه رمضان براى روزه گرفتن انتخاب شده، به خاطر اين است كه اين ماه بر ساير ماهها برترى دارد. این برتری از آن رو است که قرآن در آن نازل شده است. قرآنی که كتاب هدايت و راهنماى بشر است و با دستورات و قوانين خود روشهاى صحيح را از ناصحيح جدا كرده و سعادت انسانها را تضمين نموده است، در این ماه نازل شد.[2] بنابراین، اهمیت و ارزش رمضان، به نزول قرآن است.[3]
ماه رمضان در احادیث
در باره اهمیت و جایگاه ماه رمضان در احادیث معصومان(ع)، به بیان یک روایت اکتفا میکنیم. امیر المؤمنین على(ع) میفرماید: رسول خدا(ص) يك روز خطبهای را براى ما خواند و در آن فرمود: مردم ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما رو كرده است؛ ماهى است كه پيش خدا بهترين ماه است؛ روزهايش بهترين روزها؛ شبهايش بهترين شبها؛ ساعاتش بهترين ساعات است. ماهى است كه در آن دعوت شديد به مهمانى خدا ... نفسهاى شما در آن تسبیح و خواب شما در آن عبادت است؛ كردارتان در آن پذيرفته و دعايتان مستجاب. از خدا بخواهيد با نيات درست و دلهاى پاك كه شما را براى روزه در آن و خواندن قرآن موفق دارد. بدبخت آن كه از آمرزش خدا در اين ماه محروم شود، به گرسنگى و تشنگى خود در آن، گرسنگى و تشنگى روز قیامت را ياد كنيد. بر فقراء و مساكين خود صدقه دهيد و بزرگان خود را احترام كنيد و کودکان را ترحم كنيد. صله رحم كنيد و زبانها نگهداريد و از آنچه خدا ديدنش را حلال نكرده چشم بپوشيد و آنچه را از شنيدنش حلال نكرده گوش ببنديد و بر يتيمان مردم مهر ورزيد تا بر يتيمان شما مهر ورزند. به خدا از گناهان خود توبه كنيد و در وقت نماز دست به دعا برداريد كه بهترين ساعتها است. خدا در آن نظر لطف به بندگان خود دارد، به مناجات آنها پاسخ دهد و فرياد آنها را لبيك گويد و درخواست آنها را بدهد و دعاى آنها را مستجاب كند. ای مردم نفس شما گرو كردار شما است آن را به استغفار رها كنيد. دوش شما از گناهان شما بار سنگينى دارد به طول سجود آن را سبك كنيد و بدانيد كه خداوند به عزت خود قسم خورده كه نمازگزاران و ساجدان را عذاب نكند و آنها را روز قيامت به هراس دوزخ نيندازد. ای مردم هر كدام شما در اين ماه يك روزهدار را افطار دهد، نزد خدا ثواب آزاد كردن بندهاى دارد و گناهان گذشتهاش آمرزيده شود. عرض شد يا رسول اللَّه همه ماها بر آن توانائى نداريم، فرمود از خدا بپرهيزيد گرچه با نيمه خرمائى باشد و گرچه به شربتى آب باشد. ای مردم هر كه در اين ماه خوشخلقى كند جواز صراط او باشد، در روزى كه همه قدمها بلغزد. هر كه در آن تخفيف دهد بر مملوكان خود خدا حسابش را تخفيف دهد و هر كه شر خود را باز دارد، خدا خشم خود را از او باز دارد روزى كه ملاقاتش كند. هر كس در آن يتيمى را گرامى دارد، خدا روز ملاقاتش او را گرامى دارد و هر كه در آن صله رحم كند روز ملاقات با او صله نمايد به رحمت خود، و هر كس قطع رحم كند خدا در روز ملاقاتش رحمت خود از او ببرد. هر كس نماز مستحبى بخواند، خدا برات آزادى از آتش برايش بنويسد و هر كه در آن واجبى ادا كند ثواب كسى دارد كه هفتاد واجب در ماههاى ديگر ادا كند. هر كس در آن بر من بسيار صلوات فرستد، خدا روزى كه ميزانها سبك است ميزانش را سنگين كند. هر كس يک آيه قرآن در آن بخواند چون كسى باشد كه در ماههاى ديگر يک ختم قرآن بخواند. ای مردم درهاى بهشت در اين ماه گشوده است، از خدا بخواهيد كه آنها را به روى شما نبندد، درهاى دوزخ در اين ماه بسته است، از پروردگار خود بخواهيد كه آنها را به روى شما نگشايد. شیاطین در آن به بندند، از خداوند، پروردگار خود بخواهيد كه ديگر آنها را بر شما مسلّط نكند. امير المؤمنين فرمود من برخاستم و عرض كردم يا رسول اللَّه كدام عمل در اين ماه بهتر است فرمود: اى أبو الحسن، بهترين عمل در اين ماه دوری از محارم خداى عز و جل است.[4]
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، ج 1، ص 634، ، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ اول ، 1374 ش.
[3]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج 1، ص 289، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، 1383ش.
[4]. شيخ صدوق، أمالي، ص 93، انتشارات كتابخانه اسلاميه، 1362.